Wandelaars beleven Koude Oorlog tijdens rondleidingen op voormalig Vliegbasis Twenthe
Vliegveld Twenthe was een zeer belangrijke plek tijdens de Koude Oorlog. Bezoekers kunnen er nu 2,5 uur lang een wandeling maken onder leiding van gidsen. Op de route zien deelnemers de iconische shelters, bunkers, historische rolbanen en hebben ze zicht op een onderkomen van een vliegtuigsquadron. De wandeling voert door een markant Twents landschap met fraaie natuur en langs restanten van de Tweede Wereldoorlog waar de Koude Oorlog uit voortkwam.
De tocht wordt georganiseerd vanuit het Koude Oorlog Centrum (in oprichting), dat aan de hand van verhalen en objecten van de voormalige Vliegbasis Twenthe de Koude Oorlog inzichtelijk wil maken. Het centrum draait op deskundige en enthousiaste vrijwilligers.
Koude Oorlog en Vliegveld Twenthe
De Koude Oorlog volgde na de Tweede Wereldoorlog en duurde tot 1991. In die tijd werd geen schot gelost, maar dreigde er wel voortdurend een nieuwe gewapende strijd tussen 'de kapitalistische wereld' (geleid door de VS) en 'de communistische wereld' (geleid door de Sovjet-Unie).
In 1962 werd het spannend, toen Russische schepen geladen met atoomwapens onderweg waren naar Cuba. Nederland was net als Amerika lid van de NAVO en was nu ook zeer betrokken. Vliegveld Twente was een strategisch belangrijke plek voor de NAVO: het was een knooppunt voor militaire transporten en lag bovendien slechts 280 kilometer van de grens met het Oostblok.
Reële dreiging
Eén van de vrijwilligers is John van Harmelen, hij is gids bij de wandelingen. "Ik heb hier zelf vroeger van alles meegemaakt, ik vind het heel mooi om hier alles te vertellen tijdens de rondleidingen." Het is niet gek dat hij het vliegveld uit zijn hoofd kent. Vanaf zijn negentiende werkte hij er als monteur van militaire vliegtuigen. De interesse voor de luchtmacht was er al vroeg. "Voor mij was het eigenlijk normaal dat ik hier heen ging, mijn vader zat vroeger ook in dienst."
John vertelt hoe reëel de dreiging van een oorlog was. "Ik werkte ook in Hannover, op eenzelfde soort vliegbasis als in Enschede. We zaten daar de hele week op een bult waar raketten stonden, met hekken eromheen. Binnen twintig minuten moesten we klaar zijn om raketten af te kunnen vuren."
Unieke kaarten
Ook de vijand probeerde alle hoeken en gaten van het Enschedese vliegveld te doorgronden in de Koude Oorlog, het zou immers winst zijn om deze strategische basis uit te kunnen schakelen als de oorlog zou uitbreken. "Als ze wilden aanvallen moest alles bekend zijn voordat ze daadwerkelijk naar Enschede kwamen."
Daarom brachten de Russen het Twentse vliegveld in kaart, net als zoveel andere strategische plekken op de wereld. "Ze waren echt superslim, ze hadden de allerbeste landkaarten", legt John uit. "Op die kaarten stond precies hoeveel centimeter de bomen uit elkaar stonden, waar alle ingangen, shelters en bunkers waren, maar ook waar meer en minder mensen stonden te wachten. De kaarten die zij hadden waren zeer uniek. We kregen het gevoel dat er spionnen bij ons waren."
Meedoen?
De wandelingen over het vliegveld hebben nog plaats op zaterdag 27 mei, zondag 28 mei, vrijdag 2 juni, zondag 4 juni, zondag 11 juni, vrijdag 16 juni, zaterdag 17 juni, zondag 25 juni, vrijdag 30 juni, zaterdag 1 juli en zondag 2 juli. Vertrekpunt: Parkeerplaats aan de Grefterberghoekweg, nabij kunstwerk De Doppler, 7524 PT Enschede. Starttijd: 14:30 uur.
Mensen die mee willen lopen kunnen zich aanmelden door uiterlijk twee dagen van tevoren een mail te sturen naar [email protected]. De kosten van deelname zijn vijf euro per persoon.
