Tactische stem voor Eerste Kamer: Overijsselse Statenleden helpen landelijke coalitiepartner
De strijd om de restzetels in de Eerste Kamer is ook doorgedrongen in het provinciehuis in Zwolle. Deze dinsdagmiddag brachten alle 47 Overijsselse Statenleden hun stem uit voor een kandidaat in de Eerste Kamer. Bij 44 leden is dat volgens de 'logische' gang van zaken gebeurd. Dat wil zeggen: de stem is uitgebracht op een partijgenoot. Maar het CDA (+2) en de ChristenUnie (+1) kregen meer stemmen dan dat zij aan zetels hebben in de Provinciale Staten. Daar zit een politieke strategie achter.
Hoewel de Eerste Kamerverkiezingen anoniem zijn, kan met redelijke zekerheid worden aangenomen waar de extra stemmen voor het CDA en ChristenUnie vandaan komen. De VVD heeft namelijk maar twee stemmen op vier Statenzetels en op de lijst van D66 werd in Overijssel slechts één stem uitgebracht terwijl de partij er twee Statenleden heeft. Bij RTV Oost geeft D66-fractieleider Renilde Huizenga het overigens onomwonden toe: gisteravond zijn er instructies geweest vanuit de landelijke partijtop.
Restzetels
Aan de verklaring voor deze switch ligt een rekensom en politiek lobbyspel ten grondslag. Ervan uitgaande dat alle 572 Statenleden van Nederland op hun eigen partij stemmen, blijven er in de Eerste Kamer acht 'restzetels' over. Die worden verdeeld over de partijen die op basis van het aantal uitgebrachte stemmen het dichtst bij een extra zetel zitten. Zodoende is dus duidelijk welke partijen 'zeker' lijken van een restzetel en welke partijen kansloos zijn.
Statenleden van deze partijen konden met hun stem een coalitie- of oppositiepartij in de Eerste Kamer te hulp schieten, al dan niet in ruil voor een politieke gunst. De NOS beschrijft deze 'koehandel' om de restzetels. De 'extra' zetel voor de huidige regeringspartijen (VVD, CDA, D66, CU) maakt het hen in de Eerste Kamer makkelijker om een meerderheid over 'links' te vormen met PvdA/GroenLinks. Zo kan verkiezingswinnaar BBB worden omzeild.
Theo Bovens en Jeffrey Rouwenhorst
Zodoende lijkt D66 in Overijssel landelijk coalitiepartner ChristenUnie aan een extra stem te hebben geholpen en zullen twee VVD'ers hun stem hebben uitgebracht op een kandidaat van het CDA. Wellicht gaat het daarbij zelfs om de twee stemmen op voormalig waarnemend burgemeester van Enschede - en lijsttrekker voor de Eerste Kamer - Theo Bovens.
Ook andere Overijsselse politic kregen steun. BBB-lijsttrekker voor de Eerste Kamer Ilona Lagas uit Ommen kreeg zestien (van de zeventien) stemmen van partijgenoten in haar provincie. De andere stem ging naar Wierdenaar Jeffrey Rouwenhorst, die ondanks een eerdere veertiende plek uiteindelijk toch als lijstduwer op de kieslijst stond. Rouwenhorst zag af van de kans op een zetel in de Eerste Kamer, omdat het niet te combineren is met zijn werk en de zetel bij Waterschap Vechtstromen.
Statenleden kiezen Eerste Kamer
Nieuwe wetsvoorstellen moeten behalve door een meerderheid in de Tweede Kamer, ook door een meerderheid van de Eerste Kamer worden aangenomen. De 75 leden van de Eerste Kamer worden gekozen na de Provinciale Statenverkiezingen. In de twaalf provincies mag ieder gekozen Statenlid een stem uitbrengen op een kandidaat van de Eerste Kamer. Dat zal normaal gesproken iemand van zijn of haar eigen partij zijn. Indirect bepaalt de uitslag van de provinciale verkiezingen in grote lijnen dus de samenstelling van de Eerste Kamer. Hoe zwaar een stem van een Statenlid weegt, hangt onder meer af van het inwoneraantal van de provincie. Overijssel is de zesde provincie van het land en heeft dus een 'gemiddeld zware stem'.
Gerelateerd
