Kennedy Mutlu: 'Pasen is religieus hoogtepunt in onze traditie'

Voor de meeste gelovigen is dan de vastentijd voorbij. “Pasen is het belangrijkste feest in onze traditie”, vertelt Kennedy Mutlu. Ook hij heeft er dit weekend veertig dagen vasten opzitten.
Hij kent het vasten en het feest nog zoals dat gevierd werd in Mesopotamië, het gebied rond de rivieren Tigris en Eufraat, zijn geboortegrond.
Mutlu groeide op in en rond Midyat in Turkije. Als 21-jarige vluchtte hij, als laatste van zijn familie, naar Nederland. Met zijn vrouw Leyla en hun drie kinderen woont hij in Oldenzaal. Ze hebben er een pizzeria, een familiezaak.

Hij is niet de enige Arameeër die in die periode naar Nederland kwam. De Suryoye, zoals ze zich noemen in hun moedertaal, het Aramees, ontvluchtten de laatste vijftig jaar landen als Turkije, Syrië en Irak, waar christenen op z’n minst als tweederangs burgers werden behandeld. “De vrijheid die wij hier in Europa kennen, hebben wij eeuwenlang nooit gehad.”
De meesten van de circa 25.000 Nederlandse Suryoye wonen in Twente. Hun tradities namen ze mee. “We vieren Pasen volgens de Juliaanse kalender, en dit jaar betekent dat een week later dan de meeste christenen in Europa”, vertelt Kennedy.

Het Syrisch-Orthodoxe vasten begint na drie dagen carnaval. Een groot deel van de gemeenschap neemt aan het vasten deel.
Kennedy: “Vasten is geen verplichting in onze kerk. Je bent er vrij in. We oordelen niet of je vast of niet. De kerkvaders proberen de gelovigen wel te stimuleren om te gaan vasten. Het is belangrijk, het maakt je mentaal sterker. Het is goed voor lichaam en geest.”

Vasten werd in zijn geboorteland strikter nageleefd, weet hij. “Na middernacht werd er niet meer gegeten tot na de kerkdienst, die aan het begin van de avond gehouden werd. Sinds we in Europese landen wonen is de duur van het vasten korter geworden. Sommigen vasten tot twaalf uur ’s middags, anderen alleen de eerste en de laatste week. Het merendeel eet op de gewone tijden, maar dan wel vegetarisch.” Lachend: “We hebben inderdaad vegetarische pizza’s in het assortiment.”

Tijden de vastentijd zijn dierlijke producten absoluut verboden. Ook Kennedy mijdt deze weken vlees en melkproducten. “Vis mag wel, wat uit zee komt is geoorloofd.”
Daarnaast kan iedereen zelf beslissen van welke zaken hij of zij zich tijdens het vasten onthoudt. Kennedy: “Mijn vader rookte veel, maar tijdens vasten rookte hij niet. Een ander kaartte, en deed dat in die periode ook niet. Ieder vast op z’n eigen wijze. Het is een vrije keuze. Je vast voor jezelf, niet voor een ander.”
Gelovigen kunnen na Pasen ook doorvasten, tot aan Pinksteren, het Grote Vasten van vijftig dagen. “Op Pinksteren is de kerk ontstaan, en dat is dus ook een belangrijk feest.”
Net zoals Katholieken hebben ook Syrisch-Orthodoxen de plicht voorafgaand aan Pasen te biechten en op de dag zelf ter communie te gaan.

Het gezin Mutlu gaat op eerste paasdag naar de kerk Sint Simon D’Zeyte in Oldenzaal. Na de kerkdienst volgt er familiebezoek. Op tweede paasdag, maandag 17 april, trekken gelovigen massaal naar het klooster in Glane. “De Syrisch-Orthodoxe kerken in Nederland sluiten deze dag de deuren. De hele gemeenschap wordt uitgenodigd om naar het klooster te komen, het paasfeest te vieren en de overleden familieleden te herdenken. Ook uit andere Europese landen komen mensen naar Glane. "Als het droog is komen er zo’n twaalf- tot dertienduizend mensen, schat Kennedy. “Mensen ontmoeten elkaar weer, wensen elkaar zalig Pasen. Het is een heel bijzondere en indrukwekkende dag.”

De bezoekers nemen allerlei lekkernijen mee, die gedeeld worden. “De kinderen tikken eitjes. Dat gebeurde in ons geboorteland ook. Die tradities proberen we voort te zetten.” Volgens de traditie is het paasei rood. “Dat rood verwijst naar het bloed van Jezus. De eierschaal verbeeldt het graf; een gebroken schaal betekent dat de grafsteen weggerold is.” “De eieren hebben nu alle kleuren”, vertelt de Oldenzaler met een lach. “De meeste jongeren kennen de betekenis van eierkleur niet meer.”
Kennedy en zijn vrouw en kinderen zien uit naar Pasen. “Pasen is een vreugdevol feest. De mensen zijn vrolijk en blij, dat voel je, dat merk je”, vertelt Kennedy.
“Je voelt de liefde van de mensen om je heen”, vult Leyla aan. “We vieren het met het hele gezin van harte mee.”

De protestantse, rooms-katholieke en Syrisch-orthodoxe kerkgenootschappen zijn inmiddels in overleg om Pasen op dezelfde datum te vieren. Kennedy heeft er gemengde gevoelens bij. “Ik woon hier, ik doe mijn uiterste best om mijn steentje bij te dragen in Nederland, ik hou van dit land, we zijn samen christen, we vieren allemaal Pasen. Toch zou ik met het verplaatsen van het Syrisch-Orthodoxe Pasen het gevoel hebben een stukje van onze eigen identiteit kwijt te raken.”
Voorlopig is het nog niet zover en begroeten de Suryoye elkaar op tweede paasdag volgens de Juliaanse kalender, bij het klooster in Glane met de aloude woorden ‘Qom Moran Men Qabro’: Onze Heer is opgestaan.