KIJK TERUG: Nauwelijks vrouwelijke hoogheden: ‘Carnaval is toch een mannengebeuren’
TWENTE - “Het ultieme pak van de carnaval aan een vrouw geven gaat een stap te ver”, zegt een voorzitter van een Twentse carnavalsvereniging, die anoniem wil blijven. Carnavalsverenigingen in Twente kiezen zelden een vrouwelijke hoogheid. Van de 40 Twentse verenigingen met hoogheden zijn er slechts zes vrouwen die hun carnavalsvereniging als prinses vertegenwoordigen.
“Carnaval is toch een mannengebeuren”, zegt een voorzitter van een carnavalsvereniging, die graag anoniem wil blijven. Vrouwen kiezen zelden de hoogheid. In de 'kiescommissies' van de tien verenigingen die Twente FM heeft gesproken zitten in totaal tientallen mannen tegenover twee vrouwen.
Vrouwelijke hoogheid
Binnen de verenigingen worden bestuurlijke functies voornamelijk uitgevoerd door mannen. Al merken zij dat er in de afgelopen jaren meer vrouwen actief zijn geworden dan zo’n tien jaar geleden.
“Iedereen die feest kan vieren is welkom als hoogheid”, zegt voorzitter Roel Eppink van carnavalsvereniging De Hènige Slepvèènt uit Ootmarsum. Zij hadden in 2022 voor het eerst een vrouwelijke hoogheid en dat is de vereniging goed bevallen.
Ook voor andere verenigingen die een vrouwelijke hoogheid hadden gedurende een carnavalsjaar.
“De vrouwelijke hoogheid ging mee met de traditie: het verkopen van de vereniging en zichzelf”, vertelt een voorzitter van een van de carnavalsverenigingen uit Twente. Ook hij wil anoniem blijven. Naast positieve reacties merken zij ook weerstand. Verenigingen ontvangen voornamelijk kritiek van leden op leeftijd. Zij willen de traditie van een mannelijke prins of adjudant behouden.
Mannelijke traditie
“De traditie is komen overwaaien uit Duitsland”, aldus Theo Fransen, carnavaloog en socioloog. Hier werd in Keulen in 1823 een nieuwe stijl ingezet. Er is toen een comité in het leven geroepen die zich gebogen heeft over de kwestie: wie moet carnaval aansturen? Fransen: “Dit werd een prins of koning carnaval.”
“Toen verenigingen werden opgericht, was de rol van vrouwen beperkt in de samenleving. De wereld was van mannen. Ik ben ervan overtuigd dat de tijdgeest zal winnen. Meer vrouwelijke hoogheden zitten er onherroepelijk aan te komen, maar helemaal positief erover ben ik niet”, aldus de carnavaloog.
Volgens Fransen verandert een groep door de aanwezigheid van vrouwen. “Zodra vrouwen deel uitmaken van een gezelschap heeft dit effect op het gedrag van mannen. Dit betekent ook dat het ruigere verdwijnt.” De carnavaloog vindt het ‘ruige’ gedrag van carnavalsvierders de charme van carnaval.
Lokaal verschil
Opvallend is dat van de zes carnavalsverenigingen in Hengelo er drie een vrouwelijke hoogheid hebben, heeft 1Twente uitgezocht. Van de dertig verenigingen in de gemeenten Wierden, Dinkelland, Tubbergen, Losser en Oldenzaal zijn dit er maar drie.
De Enschedese Karnavalsvereniging is een traditionele vereniging en zal geen prinses benoemen. De vereniging meldt dat ze vanuit traditie alleen bezig zijn met het hebben van een prins. Daarentegen zijn vrouwen zeer welkom bij de club, maar blijft de meerderheid in het bestuur man.
Precies het tegenovergestelde is gaande bij De Grenskeerlkes uit Glanerbrug. Deze vereniging heeft voor het eerst in 2019 een prinses gehad. Dit zal in de toekomst vaker gebeuren. “De prinsen raken ook wel eens op. We willen dus ook de vrouwen een kans geven om prinses te zijn”, zegt een woordvoerder van de vereniging.
