‘Schaepman zou zich omdraaien in zijn graf’

“Doctor Schaepman, Tubbergenaar en voorvechter van de democratie, zou zich in zijn graf hebben omgedraaid bij het horen van dit ondemocratisch handelen van dit kabinet”, hield CDA-fractievoorzitter Christel Luttikhuis-Nijhuis de straatsecretaris voor. “Het is schrijnend en onverteerbaar dat we in deze beslissing door Den Haag niet zijn gekend. We zien de zorgen in Ter Apel. En we hadden plek aangeboden voor meer opvang. Maar het COA heeft daar helaas geen gebruik van gemaakt. We zijn geen weigergemeente. Maar met een procentueel grootschalige opvang in Albergen is niet alleen de onderlinge verhouding zoek, maar kun je dit ook geen humane opvang noemen.”

'Kats van het rabat'

“Een keiharde klap”, noemde Noortje Haarman, fractievoorzitter GB/VVD, de manier van handelen vanuit Den Haag. “We zijn plots geen gesprekspartners meer. College, raad en inwoners worden gepasseerd. We willen onze democratie in Tubbergen terug.”
Stijn Hesselink, Keerpunt22, vertelde ‘kats van het rabat’ te zijn: “Het onwerkelijke werd werkelijkheid.”
Alexander Plegt van Lokaal Sterk sprak van een donderslag bij heldere hemel. “Geen overleg, geen communicatie. Wel het onterechte predicaat van weigergemeente.” Een term die Van der Burg tijdens de vergadering terug nam.
Gerard Keupink, PvdA, benadrukte hoeveel negatieve energie dit bij de gemeente Tubbergen en haar inwoners heeft losgemaakt: “De rechtvaardigheid is ver te zoeken, het vertrouwen is geschaad.“

Fracties willen zeggenschap

Wat alle fracties wilden was weer zeggenschap krijgen over de beslissing, over de invulling, over de procedures. Ze deden een dringend beroep op de staatssecretaris om het democratisch proces in Tubbergen te herstellen. “Geef ons tijd en ruimte om samen met onze inwoners, te zoeken naar een weloverwogen oplossing, die recht doet aan inwoners en asielzoekers”, vroeg Haarman. “Geef ons de regie terug, dan zullen we aantonen dat we onze verantwoordelijkheid nemen”, aldus Hesselink.

“Ik ben blij met de uitnodiging om hier te komen, maar vind het niet fijn om hier te zitten”, aldus Van der Burg. “Ik wil geen besluiten nemen waarbij ik een gemeente tot iets dwing.” Hij streefde ernaar om er op basis van gesprekken uit te komen wat het tekort aan plekken voor asielopvang betreft. “We zagen dat dat niet gebeurde; we zitten nu zelfs in een situatie waarin mensen buiten slapen. Hoe de opvang geregeld is, is niet goed. Mensen die in sporthallen slapen, soms wel zes of zeven keer moeten verhuizen in korte tijd, overal een paar dagen zijn, vind ik buitengewoon onwenselijk, dat vindt u allen ook.”

Vaste locaties voor opvang

Van der Burg is op zoek naar vaste verblijflocaties voor de opvang van asielzoekers. “Reguliere centra, waar mensen op ordentelijke wijze kunnen worden opgevangen.” Dat lukte onvoldoende, vandaar dat Den Haag greep en grijpt naar dit dwangmiddel.
Van der Burg vindt het gerechtvaardigd dat dit instrument ingezet wordt. “Anders zou ik het niet gebruiken.”
Kortom, de regie krijgen de fracties niet terug.

Gesprek aangaan

In een motie, unaniem door alle fracties ingediend, werd de staatssecretaris opgeroepen om het gemeentebestuur in staat te stellen om haar volksvertegenwoordigende, taakstellende en controlerende rollen goed te vervullen. En zo de mogelijkheid te bieden aan het gemeentebestuur om deze opdracht op gepaste wijze met de inwoners en betrokken partijen te bespreken en uit te voeren.
De fracties stelden voor om binnen vijf werkdagen een gesprek tussen gemeente, Rijk en COA te laten plaatsvinden.
Het college kreeg de opdracht om in contact te treden met de staatssecretaris, zodat er op een zorgvuldige manier gesprekken gaan plaatsvinden met inwoners en andere betrokkenen.

Dat gesprek gaat er waarschijnlijk wel komen, net als de komst van het AZC, behalve als dat door juridische procedures tegen gehouden gaat worden. De nood is te hoog, de gemeenten in Nederland te laks.
Van der Burg, van zijn kant, hoopt dat hij in dat gesprek met het college tot een deal komt, waarbij de gemeente zegt in elk geval geen juridische procedure tegen te zullen starten. “Maar dat staat het college natuurlijk geheel vrij.”

Doorstroming statushouders

De doorstroming van statushouders naar voorzieningen buiten AZC’s is belangrijk, benadrukt Van der Burg. "Dat schept ruimte in de AZC's." Voor alle duidelijkheid: mocht de gemeente in dat geval zeggen: ‘Doe ons maar 300 statushouders in plaats van 300 asielzoekers’, dan wordt em dat niet, want er zijn asielzoekerplekken nodig.

Praten wil het Rijk wel, maar dat wil niet zeggen dat deze plannen niet doorgaan. Van der Burg wijst als voorbeeld naar gemeenteraden, die inspraaksessies houden voor de burgers, maar niet alle burgers tevreden kunnen stellen en de plannen toch door laten gaan.
Hij hoopt dat er een soort van begeleidingscommissie ontstaat, waarin bijvoorbeeld buurtbewoners, gemeente en COA, en dat in die samenwerking op gelijkwaardige voet gekeken wordt. Wensen en eisen vanuit de gemeenschap kunnen op tafel gelegd worden in de gesprekken, aldus Van der Burg: “Dat kan gaan om extra verlichting of om andere voorzieningen, dan mag men ook daarin een bijdrage van het Rijk verwachten.”