Plechelmusklok onder grote belangstelling in de basiliek gehesen

Midden in de toren, voor het galmgat, staat de spiksplinternieuwe aanwinst van Banning: de Plechelmusklok. Een klein weekje later dan gepland, omdat het vorige weke te hard waaide om de bijna 4000 kilo zware klok naar boven te hijsen. “Ik heb vannacht nauwelijks geslapen, omdat er van alles door je heengaat”, lacht Banning. “Waait het niet te hard, gaat alles wel goed? Maar ook het hele proces ging weer door mijn hoofd.” Nu de klok eindelijk op zijn plek staat heeft de stadsbeiaardier zijn zenuwen onder controle. “Ik ben nu gewoon heel erg blij.”

Luid applaus

“Oeh daar gaat ie!”. Iets na twaalven komt er beweging in de kraan, die de klok naar boven moet begeleiden. Een spannend moment, blijkt aan de reacties uit het publiek. “Het is toch prachtig om te zien”, vindt een van de geïnteresseerden. Met een verrekijker houdt hij nauwlettend de klok in de gaten.

Veel Oldenzalers zijn op maandag naar de basiliek gekomen om het spektakel bij de wonen, met dranghekken zijn de nieuwsgierigen van de werkplek gescheiden. “Over jaren kan je zeggen dat je hier bij aanwezig bent geweest, het is toch uniek”, vindt een van de toeschouwers. Ook een aantal leerlingen van de Fransiscusschool konden niet verbergen zwaar onder de indruk te zijn. Met open mond staan ze naar de klok te kijken, net zolang tot hij door het galmgat aan het zicht ontrokken is.

Welkomslied

Het nieuwste lid van het Oldenzaalse carillon werd vlak voordat hij naar boven werd gehesen welkom geheten door de 48 andere klokken die al bovenin de Plechelmusbasiliek hangen. De Mariaklok, de tot dan toe grootste klok, luidde twaalf keer voordat de nieuwe aanwinst naar boven kwam. “Ik wilde nog één keer laten horen hoe het nu klinkt”, legt Banning uit.

De Plechelmus, met een bes-klank, moet dé toevoeging in het carillon zijn. “Nu kan ik veel meer stukken spelen”, legt Banning uit. Sinds 2013 is hij bezig met het regelen van deze bes-klok. “We wilden er één die zou passen bij de klank van de Mariaklok en die authentiek gegoten zou zijn.” Daarvoor werd afgereisd naar Spanje, waar de gieting niet in één keer goed ging. “De eerste keer zat er een piepklein gaatje in de mal, waardoor de klok mislukte.” De tweede keer ging goed en sindsdien is het wachten totdat Banning de klok in ‘zijn’ carillon kan zien hangen.

Grote operatie

Het ophijsen was een hele operatie. De klok, met een diameter van bijna twee meter en ruim 3500 kilo, paste precies door het galmgat. "De montant, de betonnen pilaar in het midden van het galmgat moest wel worden verwijderd", legt Banning uit. "Anders paste hij er niet doorheen." Ook nu was het precisiewerk: aan beide kanten van de klok was 5 centimeter over. "Je snapt dat ik zenuwachtig was denk ik", lacht Banning.

Salamander

“Nu ik hem hier zie ben ik blijer dan ik had verwacht. Nu is het echt vol hier, het is compleet.” De Plechelmus glimt je nog aan alle kanten tegemoet, zeker vergeleken met de jarenoude klokken die er al hangen. “Dat verweerde komt vanzelf, nu is juist die nieuwheid wat hem mooi maakt.”

Niet alleen dat, ook de details maken dat Banning trots is op de klok. “De naam van de klok, de toren, alles zit er in”, zegt hij terwijl hij naar de klok wijst. Het meest in het oog springende detail is misschien wel de salamander, die aan de achterkant van de klok te vinden is. “Dat is zeer symbolisch”, verklaart de stadsbeiaardier. “Salamanders staan voor het element vuur, omdat ze extreem hittebestendig zijn.” Omdat het gieten van een klok onder extreme temperaturen gebeurt, is besloten de salamander op de klok af te beelden.

“Desnoods kom ik midden in de nacht om hem voor het eerst hier te horen”

Nu is het wachten tot de klok ook te horen is. “Dat hij hier nu staat betekent niet dat hij meteen te horen is. Er moet nog het nodige gebeuren.” De klok moet nog aan de luidbalk worden bevestigd en ook de klepel moet er nog in. Daarna kan Banning het geluid testen. “Desnoods kom is daar middernacht voor terug.”

Als hij eenmaal klinkt, blijft hij dat jaren, misschien wel eeuwen doen. “Dat hoop ik zo, dat het geluid van de klok over enkele eeuwen nog steeds over Oldenzaal deint.”

Dit artikel is gemaakt in samenwerking met RTV Oost