Financiële koerswijziging voor gemeente Oldenzaal

OLDENZAAL - Een aantal maanden geleden konden we met elkaar constateren dat het relatief goed ging met de Oldenzaalse samenleving.
De financiële positie van Oldenzaal stond echter ook toen al onder druk. De oorzaak hiervoor was en is te vinden in de kosten binnen het sociaal domein. Die staan in toenemende mate niet in verhouding tot de compensatie die we hiervoor ontvangen van het Rijk.

De coronacrisis legt sinds een aantal maanden nog een extra claim op de gemeentelijke financiën.

De precieze omvang van deze claim, en de compensatie die de gemeenten hiervoor zullen ontvangen vanuit het Rijk, moeten nog helder worden.

Er is vanaf de Programmabegroting 2019 voor gekozen om gepast voortvarend te investeren in de stad. Om nieuwe ambities mogelijk te maken, moest financiële ruimte gevonden worden. Vorig jaar is in de begroting gekozen om een aantal bezuinigingen door te voeren, waarbij de mogelijkheid nog werd gecreëerd om op gepaste wijze te investeren in de stad.

Oldenzaal zeilde scherp aan de wind.De financiële druk op de daarvoor gezonde Oldenzaalse begroting is ontstaan na de overheveling van
taken van het Rijk naar de gemeenten in het Sociaal Domein in 2015. De constatering de laatste drie jaren is dat de middelen die de gemeenten van het Rijk krijgen voor de uitvoering van deze taken in toenemende mate uit de pas lopen met de uitgaven die er zijn. Door dit vorig jaar in een negatief begrotingsresultaat tot uiting te laten komen, hoopte Oldenzaal - met meerdere gemeenten samen - in
de regio een signaal af te geven om druk te zetten op het Rijk om de gemeente meer te compenseren.

Resultaat van deze koers
Bovenstaande financiële koers heeft ons de ruimte geboden om alle doelen vanuit het coalitieprogramma financieel te vertalen in de begroting. Dit heeft onder andere geresulteerd in een uitbreiding van onze digitale dienstverlening en investeringen in de verlevendiging van onze binnenstad. Daarnaast ligt de gemeente grotendeels op koers als het gaat om de bezuinigingsdoelstellingen voor 2020.

Verslechtering financieel perspectief
Het financiële perspectief staat op drie punten onder druk: dat gaat over de negatieve herverdeeleffecten van het gemeentefonds, de groeiende kosten in het Sociaal Domein waarop
gemeenten niet of nauwelijks invloed hebben (die niet in de pas lopen met de middelen die we hiervoor krijgen vanuit het Rijk) en de gevolgen van de coronacrisis.

Gevolgen van dit verslechterende perspectief
De negatieve resultaten over de jaren 2018 en 2019 raken de Algemene Reserve en daarmee het weerstandsvermogen van de gemeente. Met de ontwikkelingen zoals geschetst in bijgaandeKadernota 2021, duikt Oldenzaal onder de lokaal vastgestelde norm voor de algemene reserve. Dit wordt overigens door de toezichthouder (Provincie) weliswaar nog steeds als ruim voldoende beschouwd. Dit vraagt om een andere financiële koers dan Oldenzaal tot nu toe hanteert.

Koers verleggen
Het college acht het noodzakelijk om de koers te verleggen en om in dien mate te bezuinigen, waardoor ook voor de nieuwe raadsperiode de financiën (structurele begroting en reservepositie) op orde zijn. Het voorstel is om hierbij geen ‘heilige huisjes’ te laten bestaan; de situatie vraagt erom om alles bespreekbaar te laten zijn en om niet te werken met de kaasschaafmethode. Een verhoging van
de lokale lasten (bovenop de reguliere indexering) is voor het college denkbaar om de pijn evenredig te verdelen in de samenleving.

Korte termijn
Voor 2020 vindt het college een tekort van 1,8 miljoen euro niet acceptabel. Het voorstel is dan ook om op korte termijn bij te sturen om te trachten dit tekort terug te brengen naar nul. Hiertoe wordt allereerst per direct een vacaturestop, inclusief nieuwe externe inhuur, ingevoerd onder het credo‘nee, tenzij’. De beoordeling van de ‘tenzij’ ligt in de handen van het college. Daarnaast beraadt de gemeente zich op aanvullende ingrepen die op korte termijn tot resultaat leiden.

De gemeenteraad heeft reeds besloten tot het opnieuw afwegen van de beschikbare middelen voor de pilot Betaald
Parkeren. Het college stelt de raad voor om de claim op de Algemene Reserve voor deze pilot te laten vervallen.