Vrijwilligersnood remt toegankelijke ambities Hengelo: 'Over vijf jaar hebben we een probleem'

Roep om vrijwilligers

Het aantal vrijwilligers neemt al jarenlang gestaag af in Nederland, mede dankzij de coronapandemie. Een aantal Hengelose verenigingen die de stad leefbaar houden voor mobiel beperkte mensen staan te springen om vers bloed. Eerder gaven de Gehandicaptenraad Hengelo en de Invaliden Sport Vereniging Hengelo (ISVH) aan moeite te hebben met het vinden van vrijwilligers. Ook bij de Zonnebloem Hengelo speelt dit probleem. “Ik durf niet te zeggen hoe de situatie over vijf jaar is, als dit zo doorgaat”, vertelt Frans van Beers, vrijwilliger en bestuurslid.

Hoge leeftijden

De gemiddelde leeftijd van de vrijwilligers van Zonnebloem Hengelo is naar schatting zo'n 70 jaar. De club telt zo’n 150 vrijwilligers en er is nauwelijks aanwas. “Over een aantal jaar is onze huidige schare vrijwilligers fysiek gewoon niet meer in staat om het werk te blijven doen. Jongeren en werkzame mensen zijn met zichzelf bezig of zijn tijd kwijt aan mantelzorg, dus jonge aanwas die tijd en zin heeft om op een vaste basis vrijwilligerswerk te doen is er niet. De tijden zijn veranderd en bewustwording op het gebied van toegankelijkheid zal daar helaas ook weinig verschil in maken”, zegt Van Beers.

Groeiende behoefte

“We proberen ons nog te richten op de mensen die bijna of nét met pensioen zijn. Voor die mensen zit er vaak nog tien potentiële jaren aan vrijwilligerswerk in. Door maatschappelijk bezig te zijn, blijf je jong, zeg ik altijd maar."

Het is maar een beperkte groep mensen die ze zo kunnen benaderen, weet Van Beers: "Terwijl er dankzij de vergrijzing juist een steeds grotere groep mensen fysiek achteruit gaat en behoefte heeft aan ondersteuning. Hengelo kan niet zonder vrijwilligers en dat wordt nu alleen maar erger."

Transformatieplan Sociaal Domein

Om de kosten van de zorg te drukken, wil Hengelo de zogeheten 'sociale basis in de wijk' versterken, wat ten koste gaat van maatwerkondersteuning. Hierdoor komt er volgens Van Beers nóg meer druk op de vrijwilligers te staan.

“Het is onverantwoord om op deze manier verder te gaan. Op dit moment moeten wij al deelnemers teleurstellen die vereenzamen. Als er dan ook nog extra afgeschaald gaat worden op menselijke ondersteuning, dan vrees ik het ergste in de toekomst.”

Eén onderdeel van het transformatieplan van wethouder Freriksen kan wél op goedkeuring rekenen: "De Wijkhuyzen zijn fantastisch! Het is een goede zaak dat de buurthuizen in de toekomst belangrijker worden dan dat ze nu zijn", vindt Van Beers.

Ander geluid

Voorzitter Hans van Ronkel van Humanitas Twente laat een ander geluid horen als het sociaal domein ter sprake komt. Hij toont begrip voor hoe er in Hengelo naar het onderwerp gekeken wordt. Hij erkent dat er veel winst geboekt kan worden door 'op tijd te handelen, zodat problemen niet groter worden'. De landelijke afname van vrijwilligers is ook minder sterk bij Humanitas te voelen dan in de andere organisaties in Nederland. Volgens Van Ronkel heeft dat te maken met 'de gerichte aanpak die de vrijwilligersorganisatie hanteert ten opzichte van anderen'.

Zeer gerichte aanpak

“Algemene werving werkt onvoldoende. Humanitas zoekt doelgericht vrijwilligers in sectoren die aansluiten op het vrijwilligerswerk dat verricht wordt. Dit zijn onder meer gepensioneerden uit het werkveld, mensen die er nog werkzaam zijn en mensen die verschillende talen kunnen spreken. Om de vrijwilligers vervolgens te behouden is professionalisering zeer belangrijk. Vrijwilligers bij Humanitas worden ook bijgeschoold, wat motiverend werkt. Door structuur aan te brengen en nauw contact te houden met de vrijwilligers, hebben deze na corona niet massaal het werk neergelegd”, stelt Van Ronkel.