Nu al deuk in vertrouwen binnen Twents waterschap, maar coalitie krijgt 'voordeel van de twijfel'

Het door natuur- en recreatieorganisaties opgerichte Water Natuurlijk (gesteund door GroenLinks, D66, PvdA en Volt) heeft weliswaar op het eerste oog geen grote raakvlakken met de bij agrariërs geliefde verkiezingswinnaar BBB. Ondanks de verschillen waren beide partijen kartrekker van een bestuursakkoord. In dat document, dat na lange avonden met moeizame overleggen tot stand kwam, staan de belangrijkste doelen voor de komende vier jaar. Maar na afloop van dat proces viel Water Natuurlijk bij het verdelen van de bestuursfuncties plotseling buiten de boot.

BBB had twee keuzes

Volgens formateur Piet Zoon lag er in principe een coalitie van BBB, Water Natuurlijk, CDA en de fractie Landbouw op tafel. Maar toen bleek dat het CDA en Landbouw liever met VVD in plaats van Water Natuurlijk verder wilden. Dat is vervolgens voorgelegd aan de BoerBurgerBeweging. "We hadden in feite twee keuzes", zegt fractieleider Rolf Woolderink deze woensdagavond bij de bespreking van het formatieverslag. "Zeven zetels van één partij (Water Natuurlijk, red.) of zeven zetels van drie partijen (CDA, VVD, Landbouw). Binnen onze fractie is toen unaniem gekozen voor dat laatste."

'Coalitie van verliezers'

Het laten vallen van Water Natuurlijk in de coalitievorming heeft diepe sporen nagelaten, zo veel is duidelijk. "Dit doet geen recht aan de verkiezingsuitslag en de rol die beide fracties hebben vervuld", aldus fractieleider Wim van de Griendt. Zijn partij had naar eigen zeggen twee kandidaat-bestuurders met jarenlange ervaring. Bovendien was Water Natuurlijk naast nieuwkomer BBB, dat met 9 zetels het waterschap binnenkwam, de enige andere winnaar van de verkiezingen in maart. "BBB treedt toe tot een coalitie van verliezers", zegt Van de Griendt. Hij noemt het een valse start. "Het vertrouwen is geschaad."

Ook bij ChristenUnie heerst teleurstelling. Volgens fractieleider Hugo Tromp is het Dagelijks Bestuur (het college van B&W van een waterschap) straks gereduceerd tot één krappe kant van het spectrum, terwijl in de verkenningsfase na de verkiezingen is aangestuurd op een brede coalitie. "Ik zie hier een coalitie van partijen die er vooral zijn voor de economische activiteiten op het platteland." De fracties die meer de natuurbelangen vertegenwoordigen krijgen zogezegd geen zetel in het Dagelijks Bestuur.

Politieke voorkeuren

De beoogde coalitiepartners van BBB laten weinig los over de gemaakte keuzes. Ze bestrijden suggesties over 'achterkamertjespolitiek'. Het CDA zegt gevoelsmatig een voorkeur te hebben voor de VVD boven Water Natuurlijk. De fractie Landbouw wilde geen deel uitmaken van een coalitie met zowel BBB als Water Natuurlijk. De VVD zegt de vertrouwelijkheid van de formatiegesprekken niet te willen schaden.

Hoe dan ook: de beoogde coalitie zegt niet louter voor agrarische belangen te gaan. Ook de natuur en het stedelijk gebied hebben hun aandacht. BBB was bijvoorbeeld ook de grootste partij in de grote steden. De partijen verwijzen naar het bestuursakkoord dat vorige week unaniem is aangenomen. Dat houdt in dat álle fracties binnen Waterschap Vechtstromen zich kunnen vinden in de daarin vastgelegde doelen in de komende bestuursperiode.

Overigens is het bestuursakkoord er een van algemeenheden. Er wordt bijvoorbeeld afgesproken dat er meer actie komt tegen droogte en watertekort bij boeren, natuur en stedelijk gebied, maar een concrete invulling van die opgave is er niet. Bij die invulling is de politieke achtergrond wel degelijk van belang. BBB zegt de opgaves met brede steun te willen invullen, door alle fracties via 'kernteams' mee te laten praten.

Voordeel van de twijfel

Bij de vier fracties die veroordeeld zijn tot de oppositie (Water Natuurlijk, ChristenUnie, AWP en fractie Natuur) voelt het inrichten van kernteams als een 'reparatie van wat bij de coalitievorming scheef is gelopen'. Het vertrouwen is aanzienlijk geschaad. "Dat heeft tijd nodig om te herstellen", aldus Wim van de Griendt. De belofte dat het vorige week aangenomen bestuursakkoord leidend zal zijn, maakt het dat de fracties toch konden instemmen met de vorming van het nieuwe Dagelijkse Bestuur. "We geven het voordeel van de twijfel." Later deze maand wordt bekend welke personen namens de coalitiepartijen het Dagelijks Bestuur gaan vormen.