De opvang van circa 550 asielzoekers in Enschede is van cruciaal belang bij de totstandkoming van een provinciaal (of regionaal) asielplan. Dat zegt commissaris van de koning Andries Heidema in een brief aan Enschedese politici. Die spreken aankomende maandag in commissieverband over het wel of niet doorzetten van het vrijwillige asielaanbod van eerder dit jaar. Het voorstel dat nu voorligt voldoet niet aan alle vooraf gestelde voorwaarden, maar Heidema hoopt de gemeenteraad over de streep te trekken door in de provinciale afspraken vast te houden aan het maximumaantal van 550 opvangplekken.
In maart deed Enschede bij staatssecretaris Van der Burg van Asielzaken het aanbod om een asielzoekerscentrum met 550 opvangplekken te realiseren. Dat zou alleen doorgang kunnen vinden als er aan een pakket met daarin veertig harde eisen zou worden voldaan. Inmiddels is duidelijk dat aan een aantal belangrijke eisen - zoals een extra financiële bijdrage in de sociale problematiek in de stad en het niet opvangen van 'veiligelanders' - niet tegemoet wordt gekomen. Ook een harde toezegging over een maximumaantal kwam er niet, omdat de opvangplannen volgens de staatssecretaris in regionaal verband worden gemaakt.
Aan die regionale overlegtafels, waarbij de commissaris van de koning vanuit zijn rol aanwezig is, is door de Enschedese wethouder Arjan Kampman gewerkt aan een nieuwe 'Twentse asieldeal' met het Rijk. Inzet is daarbij dezelfde: de Twentse gemeenten zorgen voor voldoende opvangplekken (ruim 2.000), maar worden de komende jaren op het asieldossier verder met rust gelaten door het Rijk.
Het is de vraag of zo'n deal er komt en zo ja, onder welke voorwaarden dat is. In zijn reactie op het Enschedese voorstel liet staatssecretaris Eric van der Burg doorschemeren dat hij daar wel iets voor voelt. Toch is het geen harde belofte. In het regionale asielplan neemt Enschede naar rato van inwoners echter een kwart van de opvangplekken voor zijn rekening. Het is de provincie er dus alles aan gelegen dat Enschede het aanbod bekrachtigt én vooruitlopend daarop op zeer korte termijn een tijdelijke noodopvang realiseert.
In zijn brief aan de gemeenteraad van Enschede probeert Andries Heidema de lokale politiek te overtuigen. "Vooruitlopend op bovengenoemde bestuursovereenkomst (de beoogde asieldeal met het Rijk, red.) kunnen we - in het licht van het provinciaal plan - toezeggen in te stemmen met de voorwaarde om in Enschede maximaal 550 asielopvangplekken te realiseren", staat in de brief. Dat betekent in feite dat Enschede in regionale afspraken niet meer hoeft te doen dan het volgens een verdeling zou moeten doen.
Aan de voorwaarde om 'veiligelanders' uit te sluiten of om extra te investeren in de stad zal ook in een later stadium door het Rijk niet tegemoet gekomen worden. Zoveel bleek al uit reacties van de staatssecretaris. Ook blijkt uit de brief vanuit de provincie Overijssel niet dat Enschede met zekerheid wordt 'gespaard' als de nieuwe Asielwet (waarmee al dan niet met dwang asielopvang opgelegd kan worden) in het parlement wordt aangenomen. "Er is ons allen aan gelegen dat Enschede erin slaagt - op korte termijn - opvang te realiseren", aldus de commissaris van de koning. "We hopen met deze handreiking eventuele drempels te verlagen." De gemeenteraad besluit op 26 juni over wel of geen asielopvang.