Iryna Riabchun, beiaardier uit Kyiv, bespeelde het carillon van de Grote Kerk in Enschede: 'Ik voel een verplichting'
Pianist, beiaardier, componist en muziekhistorica Iryna Riabchun speelt Oekraïense volksmuziek en bewerkingen van klassieke stukken op diverse carillons in Europa. Vorige week zondag deed zij Enschede aan. De oorlog in haar thuisland voegt een nieuwe urgentie toe aan optredens, waar dan ook. “Muziek staat bol van symboliek. Dat kun je heel actief gebruiken.”
Het carillon is van oorsprong een typisch fenomeen van de Lage Landen. Na de Eerste Wereldoorlog, waarin talloze soldaten van over de hele wereld sneuvelden, kwam het tot een bescheiden entree in met name Angelsaksische landen. Vooral als instrument voor herdenkingen. Oost-Europese landen tellen er hooguit een handvol: Oekraïne precies vijf, waarvan drie in Kyiv, de thuisstad van Riabchun.
‘Diplomaat in oorlogstijd’
Daarmee is maar gezegd dat beiaardiers niet dik gezaaid zijn in Kyiv (of Oekraïne). Voor Rianchun geldt zelfs dat zij nog nooit een torencarillon in haar thuisland bespeelde. “Ik ben een Oekraïense diplomaat in oorlogstijd. Ik spreek door middel van muziek, Oekraïense liedjes die verbonden zijn met historische gebeurtenissen, met oorlog.”
De rondreizen langs Europese carillons wakkerden wel een wens aan: “Het wordt tijd om het Oekraïense volkslied in mijn eigen land te spelen.”
De band met Europa
Oekraïne vecht voor een normaal bestaan, stelt Riabchun. “We willen niet leven in een leugen, temidden van voortdurende propaganda. Dat is onmogelijk voor ons.” Het ambassadeurschap van de Kyivse beiaardier richt zich op Europa: het deel van de wereld waar zij, met haar volk, zich mee wil verbinden. “Ik probeer liedjes te vinden die het hart openen.”
Maar het reikt verder dan dat, is letterljker: Riabchun maakte verschillende bewerkingen van Lutherse koralen. “Dat is een mix, een combinatie van het werk van een Oekraïense componist met een West-Europese achtergrond. Een zichtbare connectie.”
Iryna Riabchun in bullets
- geboren in 1957
- woonachtig in Kyiv, Oekraïne
- als eerste Oekraïense afgestudeerd aan de Koninklijke beiaardschool in Mechelen, het Zweinstein voor beiaardiers
- promovendus Nationale Muziek-academie Oekraïne
- klavecimbel, piano, kerkorgel, carillon
- solo-concerten in concerten in Oekraïne, Rusland, Polen, Griekenland, Indonesië en India
- doctor kunstgeschiedenis (Kyiv Academy of Arts)
- onderzoeker Kretenzische muziektraditie in de ontwikkeling van de Griekse compositieschool
- auteur Greek Piano Music of the Twentieth Century
Als voorbeeld noemt ze variaties op ‘Verleih Uns Frieden’, een gebed om vrede van Luther, op muziek gezet door Felix Mendelssohn. “Dat gaat over lijden, je wordt geslagen, strijdmuziek. En dan muziek over het paradijs, de verlossing van het lijden.” Het eerste deel van dat werk staat in majeur, het slot in mineur, doceert de Oekraïense. “Dus het is niet meer dan een perspectief, een wens van ons.”
Het is die muziek die zij uitstrooide over de Enschedese Oude markt en een publiek dat ze niet ziet of kent. Maar ook een publiek dat er wel ìs.
Gerelateerd
