Boek Jeffrey Spalburg als duwtje in de rug voor z'n zoon: 'Wij horen er hier gewoon bij'
In 2011, het jaar dat Jeffrey Spalburgs vader overleed, werd z'n zoon geboren. Aan die samenloop van omstandigheden wijdde Spalburg (52) destijds een cabaretvoorstelling. Nu is er ook een boek, waarin de geboren Hengeloër aan de inmiddels 12-jarige Jaïr duidelijk wil maken dat hij er mág zijn. In Amsterdam kreeg de jongen te maken met racistische opmerkingen, in tegenstelling tot zijn vader en opa in Hengelo: "Onze kleur was hier helemaal geen issue."
'Donder op naar je eigen land'
Directe aanleiding voor het schrijven van het boek 'Ik ben jullie meester' is een opmerking die Jaïr te horen krijgt, als hij acht is: 'Donder op naar je eigen land'. Het triggerde Jeffrey Spalburg: "Wij horen hier, net zo goed als ieder ander."
In het boek gebruikt hij het woord 'racisme' nergens. Als kind in Hengelo werd Jeffrey Spalburg niet anders bejegend dan andere, witte kinderen. Ook z'n vader James, een gerespecteerd leraar wiskunde aan het Twickel College, hoorde er gewoon bij.
Plantages
"Onze kleur was hier helemaal geen issue", blikt de 52-cabaretier terug. Dat zijn zoon dit soort opmerkingen naar z'n hoofd geslingerd krijgt, ergert hem dan ook des te meer: "Als mensen aan mij vragen waarom wij Surinamers hier zijn, antwoord ik: 'Omdat jullie daar waren'. Witte Nederlanders hebben mensen uit Afrika gehaald en hen op de plantages in Zuid-Amerika aan het werk gezet."
Uittocht
In 1975 werd Suriname onafhankelijk. Tot die tijd waren inwoners van Suriname automatisch Nederlandse staatsburgers, maar na 25 november 1975 dienden ze te kiezen tussen de Surinaamse en de Nederlandse nationaliteit. Tienduizenden besloten naar Nederland te vertrekken. Jeffrey Spalburg denkt dat zijn vader, die al in 1966 voor Nederland koos, omdat ze vrouw niet kon aarden in Suriname, zou zijn gebleven, als hij in 1975 voor de keuze was komen te staan: "Hij wilde als leraar zijn land vooruit helpen, maar koos voor z'n gezin."
Hengelo-o-o-o
Toch wil Spalburg het niet over racisme of onderdrukking hebben: "Het boek gaat voorbij slachtofferschap. Het gaat over winnaars. Dat wil ik mijn zoon meegeven. Dat mensen de geschiedenis vaak niet kennen en daardoor zaken niet op waarde kunnen schatten. En dan gaan ze maar wat roepen."
Hij is een gevierd cabaretier en comedian in z'n woonplaats Amsterdam en sinds hij dik tien jaar geleden 'Hengelo-o-o-o' schreef en de hitlijsten in zong, wordt Jeffrey Spalburg ook in Hengelo op handen gedragen. Spreekwoordelijk dan, want Tukkers zijn niet zo van de verering: "Toch hoor ik hier in Hengelo dat de mensen mijn trots op de streek wel terughoren in dat lied. Het is een soort van 'anthem' van Hengelo geworden."
James Spalburg
Spalburg vertelt in z'n debuutroman het familieverhaal van z'n vader. James Spalburg kwam in 1950 naar Nederland om te studeren en ging daarna met de opgedane kennis en z'n hier gevonden vrouw terug naar Suriname. "Omdat mijn moeder daar niet kon aarden, gingen ze in 1966 terug met twee kleine kinderen. Ik werd in Hengelo geboren en voor m'n broer en zus, die allebei in Suriname zijn geboren, was ik de boer van de familie. Ja, als ze dat zeggen, ga ik zo'n titel ook claimen natuurlijk!"
Hokjes
Hij steekt graag de draak met het denken in hokjes: "Als je denkt aan een Tukker, dan zie je geen foto van mij voor je, maar ik ben wel geboren en getogen in Twente en identificeer me daar ook mee. Ik ken de cultuur, ik ken de mensen. Als ik voorbij Deventer ben, dan ben ik 'thoes'."
Terug naar Hengelo?
"Waarom kom je dan niet terug naar Hengelo?", vraagt interviewer Niels Veurink plotsklaps. Spalburg lacht luid: "Haha, als je in dit vak zit, is het wel heel handig als je in het westen woont. Maar wie weet, als ik ooit weer een boek wil schrijven en ik heb de stilte nodig..." Is er al een volgend boek in de maak? "Nee, hoor. Maar zeg nooit nooit. Ik weet nu in elk geval wel hoe het moet."
Hengelose maestro
De afgelopen maanden deed Jeffrey Spalburg mee aan de dirigeerwedstrijd Hengelose maestro. Jan van Halst won drie weken geleden de finale in Schouwburg Hengelo. "Dat was wel even balen. Jan heeft het heel goed gedaan, maar we gingen allemaal echt voor de winst. Ik had de overwinning extra mooi gevonden, omdat ik dan als maestro was teruggekeerd naar Hengelo, de stad waar mijn vader jarenlang meester was."
Gerelateerd
