Twijfels slaan toe: Is de 'Huiskamer van Enschede' wel 26 miljoen euro waard?
Voor de zomervakantie wordt er nog geen knoop doorgehakt rond de ‘Huiskamer van de Stad’ in Enschede. Zoveel is duidelijk na de stadsdeelvergadering centrum deze dinsdagavond. Daarmee blijft een eventuele verhuizing van de bibliotheek naar het Wilminkplein nog even in het ongewisse. De gestegen kosten van het prestigieuze project doet alle fracties twijfelen. Onlangs werd bekend dat de transformatie van het Wilminktheater tot huiskamer ruim 26 miljoen moet kosten. Dat is dubbel zo duur als in eerste instantie gedacht.
Het Wilminktheater, poppodium Metropool en kunstenschool Kaliber delen nu al hetzelfde gebouw aan het Wilminkplein - in combinatie met het Muziekcentrum ook wel het Muziekkwartier genoemd - al is het elk in hun eigen afgesloten ruimte. Het idee is om van het pand de Huiskamer van de Stad te maken, door muren letterlijk open te breken en meer ruimte te creëren voor ontmoeting. De komst van de bibliotheek, nu nog gevestigd in een eigen gebouw aan de Pijpenstraat, wordt gezien als de ontbrekende schakel in het project.
Dubbel zo duur
Toen de gemeenteraad in de zomer van 2021 groen licht gaf voor de uitwerking van het plan, ging het college er nog vanuit dat het ruim 13 miljoen euro zou kosten. Een totale bijdrage van 4 miljoen euro door de vier partners zelf en 9 miljoen euro van de gemeente, uiteindelijk terug te betalen via een huurverhoging van de gebruikers.
Met name door de gevolgen van inflatie zien de financiële plaatjes er inmiddels heel anders uit. Nadat eerder al door oplopende kosten afscheid werd genomen van een bouwpartner, bleek ook de uitkomst van de aanbesteding niet mis. Om de verbouwing te kunnen uitvoeren is nu een bedrag van ruim 26 miljoen euro nodig. Het college stelt voor om het tekort (dus 13 miljoen euro) zelf aan te vullen. Omdat zulke investeringen over vele jaren worden afgeschreven, betekent dat in de praktijk een jaarlijkse bijdrage van 400.000 euro.
Twijfels slaan toe
De bedoeling is dat de gemeenteraad nog voor de zomervakantie het benodigde bedrag (onder voorbehoud) reserveert in de zogeheten zomernota. Dat betekent niet dat de verbouwing ook doorgaat. Een definitief ‘ja’ of ‘nee’ zal pas begin oktober komen. Er zijn namelijk nogal wat twijfels over het project, met name vanwege de financiën.
“We krijgen te maken met een exorbitante kostenstijging”, zegt Rachel Denneboom van de VVD, die net als de meeste andere partijen positief tegenover het idee van de huiskamer staat. “Laten we zorgvuldig kijken naar de beste locatie voor de bibliotheek.” Ze vraagt het college om in september een aantal alternatieven uit te werken, waaronder een door de wijkraad aangedragen voorstel (zie inzet).
'Verhuis bieb naar oude V&D'
De Wijkraad Binnenstad heeft voorafgaand aan de stadsdeelvergadering de lokale politiek opgeroepen om een alternatief te zoeken voor de verhuizing van de bibliotheek. Een bestemming heeft de wijkraad ook al in gedachten: het Warenhuis. Aan de Brammelerstraat, ter hoogte van kruispunt De Graaff, ligt een plan om de voormalige V&D (later het onderkomen van het UWV) onderdak te laten bieden aan Concordia, Theater Sonnevanck en de Podiumacademie van het ROC van Twente. De instellingen zijn nog op zoek naar een vierde (culturele) partner in het pand.
Yara Hümmels (PvdA) durft ook nog geen knoop door te hakken. “We zitten in een dilemma”, zegt ze. Er ligt een plan met mooie toekomstbeelden. “Maar in een stad waar de laaggeletterdheid zo groot is, zou ik het geld liever in inhoud steken dan in stenen.” Ook Joffrey Vogelzang (BBE) vraagt meer bedenktijd. “Dit is niet uit te leggen aan inwoners”, stelt hij.
Voor sommige partijen, zoals SP en GroenLinks lijkt het standpunt al wel duidelijk. “We hebben altijd al moeite gehad met de huiskamer”, aldus Robin Wessels (GL). “Dit is veel te duur, zoek naar een alternatief voor de bibliotheek in het Warenhuis.”
'Nog steeds een goed idee'
Het Wilminktheater, Metropool, Kaliber en de bibliotheek staan nog altijd vierkant achter het plan. Dat lieten zij voorafgaand aan het politieke debat in de stadsdeelcommissie merken. Volgens bieb-directeur Jan Hoogenberg vormt deze verhuizing de stap die gemaakt moet worden voor de bibliotheek van de toekomst. Daarbij gaat het steeds minder om fysieke boeken, “maar wordt ontmoeting en kennismaken met cultuur belangrijker. Daar kunnen wij een rol in spelen.”
Volmondige steun is er ook nog altijd vanuit het college van B&W. “Ik denk nog steeds dat het een goed idee is”, zegt wethouder Jeroen Diepemaat. Hij rekende de commissieleden voor dat als het plan uiteindelijk wordt afgeschoten, dit niet betekent dat de gemeente geen portemonnee hoeft te trekken.
Geen verhuizing? 'Dan renoveren
Als de bibliotheek in het huidige pand aan de Pijpenstraat blijft, moet er een renovatie plaatshebben. Daarnaast blijft aan het Wilminkplein de wens bestaan – ook zonder de bieb –om de entree van het theatergebouw te verplaatsen en wat interne verbouwingen door te voeren. Totale kosten op beide locaties worden geschat op 15 tot 25 miljoen euro.
Het blijft overigens de gemeenteraad die er in zo’n geval een akkoord voor moet geven. Het door de wijkraad aangedragen alternatief heeft niet direct de voorkeur van de wethouder. “Het zal nog niet zo makkelijk zijn om dat plan te combineren met de bibliotheek”, aldus Diepemaat. “En ook dat zal kosten met zich meebrengen.”
Besluit na de zomer
Via de zomernota (een soort voorloper van de begroting voor volgend jaar) wordt medio juli alvast een bedrag gereserveerd. Na de zomervakantie staat de druk erop. De beslistermijnen binnen het aanbestedingstraject lopen af, waardoor de gemeenteraad simpelweg op korte termijn ‘ja’ of ‘nee’ moet zeggen. Het college werkt verschillende scenario’s, inclusief kosten, uit zodat de raad tot een afgewogen keuze kan komen.
