700 miljoen voor herinrichting platteland? Vijf Twentse gemeenten zien kans in 'Broekheurne-aanpak'
Of de provincie even 700 miljoen euro op de plank heeft liggen. Dat vragen de wethouders van Enschede, Hengelo, Borne, Hof van Twente en Haaksbergen in een brief. De komende jaren gaat er - gedreven door landelijke en Europese regelgeving - veel gebeuren op het platteland. Het landschap krijgt zogezegd een andere inrichting. Als deelgebied Zuidoost-Twente willen de vijf gemeenten deze opdracht op dezelfde manier invullen als de veelgeprezen 'gebiedsaanpak' in de Enschedese buurtschap Broekheurne.
De herinrichting van het platteland is een samenkomst van verschillende 'top-down' opgelegde (Europese) regels en afspraken in landelijk beleid. De provincies zijn daarvan de uitvoerders. In het zogeheten Provinciaal Plan Landelijk Gebied (PPLG) staat beschreven hoe er tot een 'vitaal platteland' moet worden gekomen. De belangen van agrariërs, natuurdoelen, waterhuishouding, leefbaarheid en de energietransitie komen daarin samen.
Broekheurne-aanpak
In één Enschedese buurtschap is al een start gemaakt met zo'n proces. Het gaat om de zogeheten gebiedsgerichte aanpak in Broekheurne, dat het grootste deel van het buitengebied tussen Enschede, Buurse en Haaksbergen omvat. In zo'n anderhalf jaar tijd is er gesproken met boeren en buitenlui, maar ook met organisaties als Natuur en Milieu en het waterschap.
Aanleiding om tot een gebiedsaanpak te komen was het initiatief voor een zonnepark van 34 hectare waartegen veel weerstand ontstond. Inmiddels is, volgens de uitvoerders van het proces, draagvlak gevonden voor een zonnepark van bijna 50 hectare. Ook zijn er maatregelen bedacht voor het verbeteren van de waterkwaliteit van de Bruninksbeek en zouden drie boerenbedrijven overwegen om gebruik te maken van een uitkoopregeling.
Uitbreiding gebiedsprojecten
Het proces dat in het zuidelijke buitengebied is gevoerd wordt alom geprezen. Met name onder bestuurders en politici gaan veel positieve geluiden op. Hoewel de gevolgen van stikstofregels nog geen deel uitmaken van het gevoerde proces en dat uit onderzoeken blijkt dat er nog wel wat argwaan (een gebrek aan vertrouwen in de overheid) is, lijkt er ook onder de bewoners geen grote weerstand te zijn.
Enschede, Hengelo, Borne, Hof van Twente en Haaksbergen hebben bij de provincie Overijssel het voorstel gedaan om soortgelijke gebiedsprojecten ook in andere buitengebieden uit te voeren. Dat moet leiden tot en herstel van vertrouwen tussen inwoners, ondernemers en de (lokale) overheid. Afspraken zoals in Broekheurne kunnen echter alleen gemaakt worden als er een zak met geld in verschiet ligt.
Landbouwcongres
Op basis van wat grove berekeningen komen de gemeenten in Zuidoost-Twente op een bedrag van 700 miljoen euro dat nodig zou zijn. Dat geld gaat dus naar natuurontwikkeling, waterhuishouding, maar ook naar eventuele (vrijwillige) uitkoop van boeren. De gemeenten kijken daarbij naar de provincie, al zal het geld vooral vanuit Den Haag moeten komen. Gedeputeerde Gert Harm ten Bolscher geeft in ieder geval aan enthousiast te zijn. "Geen plannen van bovenaf, maar vanuit de gebieden zelf", zegt hij in een persbericht. "Wij gaan graag in gesprek om deze aanpak verder uit te werken tot concrete plannen."
De komende maanden gaan die gesprekken plaatshebben. De landelijke ontwikkelingen rondom het - inmiddels gesneuvelde - Landbouwakkoord worden nauwlettend gevolgd. In oktober willen de vijf gemeenten uit Zuidoost-Twente hun plannen in ieder geval presenteren tijdens een landbouwcongres.
