Een stampvolle publieke tribune, tal van bevlogen insprekers en een oppositie die het verhaal van wethouder financiën Hanneke Steen ('Hier ligt een mooie nota voor u, ik krijg in elk geval nergens buikpijn van') kritisch aanhoort. Zie daar de ingrediënten voor een politieke markt van liefst 4,5 uur over de Zomernota.
In de jaarlijkse Zomernota geeft het college van B en W te kennen waaraan het dit jaar en de komende jaren geld wil uitgeven. De nota die nu voorligt, beschrijft de periode 2023-2027. Dat vooruitblikken is vooral nu relevant, omdat het zogenoemde 'ravijnjaar' 2026 in beeld komt. In dat jaar krijgen de Nederlandse gemeenten samen zo'n 3 miljard minder uit het gemeentefonds.
Wethouder Hanneke Steen laat weten dat ze niet gaat proberen om dat als gemeente zelf op te vangen: "We voeren dit tekort (ruim 1,7 miljoen in 2026 en ruim 3,2 miljoen in 2027, red.) gewoon op op onze balans om daarmee een signaal aan Den Haag af te geven." Steen vindt het 'onbegrijpelijk' dat de Nederlandse gemeenten tot nog toe nauwelijks gehoor vinden in Den Haag, maar is tegelijkertijd positief over de lobby voor compensatie vanuit de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG): "Overigens, in Hengelo valt het nog mee allemaal. Er zijn gemeenten die drie keer over de kop gaan."
Een van de grote dossiers in de nota betreft de huisvesting voor de Hengelose scholen, het zogeheten Integraal Huisvestingsplan (IHP). Symbiodirecteur Herman Soepenberg sprak dinsdagavond namens alle schoolbesturen, toen hij zei dat er 'nu nog onvoldoende geld beschikbaar wordt gemaakt om de meest urgente knelpunten in de onderwijshuisvesting op te lossen'. Daarbij 'bestaat het risico dat dit in de komende 7 jaar tot fors hogere uitgaven voor de gemeente gaat leiden'.
Het college gelooft niet dat het zo'n vaart loopt en stelt voor om tot 2050 jaarlijks 10 miljoen uit te trekken voor nieuwbouw en renovatie, maar de onderwijsbesturen wijzen de wethouder erop dat de afgelopen jaren ingrepen zijn uitgesteld (Soepenberg heeft het over een 'sneeuwschuiverstrategie'), waardoor de eerste jaren echt méér geld nodig is.
Onderwijswethouder Bruggink verwacht genoeg te hebben aan die 10 miljoen, 'en zo niet, dan zit er nog wel wat honing in de bloem', ofwel dan valt er links (het Rijk?) of rechts (gemeentelijke potjes?) nog wel iets te vinden. Vrijwel de hele oppositie laat weten dat riskant te vinden. Ze onderschrijven de woorden van Soepenberg, die een scenario aanbeveelt waarin de scholen nadrukkelijk onderdeel zijn van het sociaal domein, zoals het college dat voor ogen heeft: met een wijkgerichte aanpak vanuit MFA's, waarin scholen gehuisvest zijn, zoals nu al in de Berflo Es en straks waarschijnlijk ook in Beckum.
Een van de opvallendste posten uit het overzicht met 'nieuw beleid' is het Aanjaagbudget Talentopgave. Het college wil daar in 2024 eenmalig 5 miljoen euro voor opzij zetten. In de Zomernota staat dit als volgt omschreven: 'We willen de kwaliteit van leven voor onze inwoners verder vergroten en op peil houden. Dat doen we door te focussen op onze aantrekkelijke bruisende stad en de groene technologische topregio. Bij het werken aan deze ambities is het aantrekken en ontwikkelen van talent en jonge gezinnen een van de grootste opgaven, aangezien de beroepsbevolking in Hengelo en Twente de komende decennia fors daalt.' De kritiek van de oppositie luidt dat dit te vaag is. Steen snapt dat en laat weten dat de kaders duidelijker omschreven zullen worden, maar niet té, 'omdat we dan niet meer wendbaar kunnen investeren'.
Namens de FC Twente/Heracles Academie spraken Dominique Scholten en Arnold Bruggink in. Ze hopen dat de raad op 19 juli instemt met het door het college voorgestelde bedrag van 115.000 euro per jaar, het structurele tekort op de exploitatie van het nieuw te bouwen sportcomplex. De totale exploitatiekosten bedragen zes ton, de geschatte investeringen voor renovatie en nieuwbouw bedragen ongeveer 6 miljoen. De opleidingstak van de twee Twentse profclubs wil graag in Hengelo blijven. Scholten daarover: "Over anderhalf jaar willen we hier kunnen beschikken over een trainingscomplex met topsportfaciliteiten, zodat we ons kunnen meten met de Nederlandse topclubs." Hij denkt daarbij verder dan de profclubs: "Ook het Hengelose schoolvoetbal bijvoorbeeld, moet gebruik kunnen maken van de faciliteiten." Waarom Hengelo de voorkeur heeft boven een locatie in Almelo of Enschede? Omdat Hengelo volgens Scholten 'neutraal terrein' is en 'mooi centraal gelegen' ligt. Het college is blij met de ambitie van de academie. 'In de omgevingsvisie is opgenomen dat sportpark Veldwijk in 2040 de topsportlocatie in Twente is. De voetbalacademie speelt een belangrijke rol op het gebied van talentontwikkeling in dit gebied', aldus de Zomernota.
Met name oppositieleden Koetsveld (SP) en Dedecker (LH) maakten vaak de gang naar de interruptiemicrofoon. Koetsveld vindt dat het college zichzelf niet zo op de borst moet kloppen: "Alle lintjes die nu worden doorgeknipt, zijn mede de verdienste van de SP in het college", klinkt het trots, waarop Boers (VVD) hem er aan herinnert dat zijns inziens 'de grootste stappen werden gezet vanaf 2018'. Inderdaad, toen de VVD terugkeerde op het pluche.
Dedecker kraakt onder meer het afvalbeleid en de plannen voor het Aanjaagbudget. Hij vraagt zich af of 'het college met die 5 miljoen uit het Aanjaagbudget niet een onverantwoord gokje aan de roulettetafel waagt'? Waar in soortgelijke metropoolregio's (Rotterdam/Den Haag en Brainport Eindhoven), die zichzelf al bewezen hebben, overheden en bedrijven samen optrekken, wil Dedecker weten welke overheden en bedrijven participeren in Hengelo en waar dat geld precies voor gebruikt gaat worden.
Als Dedecker begint over de 'rotzooi op de milieueilanden' valt Daals (BB) hem in de rede: "Dinsdag komt de nieuwe raadswerkgroep afval met tal van serviceverhogende maatregelen. Ik zeg u: die zullen verrassend zijn!"
Op woensdag 19 juli stelt de gemeenteraad de Zomernota vast. In de aanloop daar naar toe bereiden tal van partijen moties en amendementen voor. Zoveel werd gisteravond al duidelijk.