Hengelose dichter Lowie Gilissen debuteert enkele uren voor z'n 75e verjaardag met bundel 'Aanzoek tot Zwerfkei'
Lowie Gilissen wordt op vrijdag 14 juli 75 jaar. Is het dan niet mooi om op de vooravond daarvan te debuteren als dichter? Dat opperde Kees Schafrat, de directeur van Boekhandel Broekhuis, in elk geval toen hij en Gilissen zaten te brainstormen over een datum waarop de bundel 'Aanzoek tot Zwerfkei' gepresenteerd zou kunnen worden.
Ironie
Eerst even naar die bundel zelf. Hij telt 102 gedichten en draagt de raadselachtige titel 'Aanzoek tot Zwerfkei'. Gilissen: "De naam komt voort uit de alfabetische rangschikking van de gedichten. Pas toen de keuze was gemaakt, zag ik dat vrijwel elke letter uit het alfabet de beginletter van een of meer titels is." Naast die 'toevallige regelmaat' telt zijn werk nog een grote gemene deler: ironie. "Milde spot, dat zit in vrijwel elk gedicht van mij."
Ivo de Wijs
Die ironie komt ook naar voren in deze typerende anekdote. Gilissen dist hem met genoegen op: "TatataTaal was zo'n 10 jaar geleden een wekelijks spelprogramma van NTR rond de Nederlandse taal, gepresenteerd door Erik van Muiswinkel. De naam kwam uit mijn koker. Daarin komen het begin van de Vijfde van Beethoven en het woord 'taal' samen. Ik deed destijds mee aan een prijsvraag en won. Tekstschrijver Ivo de Wijs was de bedenker van het concept van dat programma. Diezelfde Ivo de Wijs deed in 1966 mee aan de eerste editie van het cabaretfestival Camaretten. Dat was in het jaar dat ik ook meedeed met m'n studentenclubje uit Nijmegen." Gilissen lacht, als hij alles dat misging opsomt: "Wij gingen roemloos ten onder, De Wijs won."
Biologie
Lowie Gilissen werd geboren in Roosendaal en studeerde Biologie in Nijmegen met het idee om later voor de klas te gaan staan. Die klas vond hij aan het Twickel College in Hengelo: "In die tijd was het vanzelfsprekend dat je als katholieke jongen aan een katholieke universiteit ging studeren. En toen ik leraar besloot te worden, werd het het katholieke Twickel College in Hengelo."
Uiteindelijk werd hij conrector van de onderbouw. Dat bleef hij ruim vijftien jaar. "In 1996 ben ik overgestapt naar de Pabo in Hengelo, die net was ontstaan uit een fusie van De Katholieke Hengelose Hogeschool Edith Stein en de Openbare Pabo-afdeling van de Hogeschool Enschede." Gilissen werd de eerste voorzitter van het College van Bestuur van die nieuwe, gefuseerde hogeschool. Al snel ontstond er een conflict over een nieuwe bestuursstructuur, waarna hij besloot terug te treden en verder te gaan als docent natuuronderwijs. "Ik wilde toch liever weer voor de klas staan. Dat heb ik tot m'n pensioen in 2009 gedaan."
Prijswinnend
Dat taal hem al langer boeide, blijkt wel uit het feit dat mensen buiten het onderwijs hem altijd voor neerlandicus versleten en niet voor bioloog. "Ik schreef veel. Bijvoorbeeld uitnodigingen en persberichten als voorzitter van de Stichting Kamermuziek Hengelo, maar ook columns in het Hengelo Magazine en gedichten voor het blad Zilver."
De eerste keer dat een gedicht van Gilissen prijswinnend bleek, was in 2002: "Ik had me ingeschreven voor de VU Podium Poëzieprijs en toen ik werd uitgenodigd om voor de prijsuitreiking naar Amsterdam te komen, had ik daar niet zoveel zin in. Ik had namelijk net een vermoeiende excursieweek met mijn studenten naar Zweden achter de rug. Uiteindelijk bleek ik tot m'n eigen verbazing de winnaar te zijn. Maar goed dus dat ik gegaan was."
Broekhuis
Daarna begon het balletje ook in Twente voor hem te rollen: "Tubantia pakte het op, ik werd door de toenmalige directeur van Boekhandel Broekhuis gevraagd om ter ere van de 140e verjaardag een gedicht te schrijven en steeds vaker verschenen gedichten van mijn hand in verzamelbundels." In 2012 won hij een landelijke stadsgedichtenwedstrijd met een werk dat de geluiden van Amsterdam op papier ving.
Stadsdichter
Stadsgedichten prima, maar Stadsdichter van Hengelo werd hij nooit. Waarom niet? "Alleen in het eerste jaar heb ik meegedaan aan de verkiezing. Toen won Fred van de Ven. Hij was de verdiende winnaar. Daarna heb ik nooit meer meegedaan, omdat ik bang ben dat je dan teveel naar de pijpen van anderen moet dansen. Ik wil graag mijn vrijheid behouden."
Presentatie met krabbel
Lowie Gilissen dicht al een kwart eeuw, gedichten verschenen in tientallen verzamelbundels en hij won verschillende prijzen, maar nu pas is er zijn eerste eigen bundel en die wordt komende donderdag om 19.30 uur gepresenteerd bij Boekhandel Broekhuis in Hengelo. De presentatie wordt muzikaal opgeluisterd door klarinettist André Kerver en is gratis toegankelijk. Aansluitend zal Gilissen zijn werk signeren. Van 19.30 tot 21.00 uur.
Vrijheid
Die vrijheid kreeg hij uiteraard wel bij het bepalen van de inhoud van zijn eerste eigen bundel. "Hoe ik op het idee voor de bundel kwam? Kees Schafrat zei op een keer 'dat we iets moesten doen aan het feit dat ik nu 15 jaar huisdichter van Broekhuis was'. Dat klopte: na dat eerste gedicht in 2008 heb ik vaker iets voor Broekhuis geschreven en Kees wilde daar zijn waardering voor uitspreken. In eerste instantie zouden we al mijn 'Broekhuisgedichten' bundelen, maar dat vond ik te beperkt." En daarom pakten Gilissen en Schafrat uit: nu is er een bundel met vrijwel al het werk dat Gilissen geschikt achtte voor z'n debuut.
