Nijpende tekorten bij Enschedees undergroundplatform PLANETART pas laat in beeld, erkent Raad van Toezicht

Dat stelt lid van de Raad van Toezicht van het cultuurplatform Willem Jaap Zwart. Cultuurwethouder Jeroen Diepemaat meldde maandagavond in de gemeenteraad dat ook hij pas laat van de problemen op de hoogte was gesteld. Hij noemde dat ‘heel spijtig’. “Vooral voor de vele creatievelingen die zich aan die plek hebben verbonden.”

Informatie niet eerder beschikbaar

Diepemaat leek PLANETART iets te verwijten: de stichting zou zich, ondanks een subsidierelatie, niet aan de meldingsplicht hebben gehouden. Maar dat blijkt genuanceerder te liggen. Iets meer dan een jaar geleden wilde de organisatie professionaliseren. Dat hield onder meer verband met toekenning van een structurele landelijke subsidie. Groei van de club betekende ook behoefte aan meer toezicht en het inzicht dat nodig is om dat te kunnen doen. Ook financieel.

Niet alle instrumenten daarvoor waren beschikbaar. Zwart stelt dat de wethouder een punt heeft. “Wij beschikten zelf pas in de loop van het jaar over de informatie. Als je het zelf niet weet, kun je ook niet melden.”

Energielasten

Met name de energielasten vielen fors hoger uit dan ingeschat. “Dit was het eerste jaar waarin energie niet bij de huur in zat”, verklaart Zwart. “We hadden geen ervaringscijfers van voorgaande jaren.” Op het moment dat de gemeente alle gesubsidieerde instellingen vroeg om een inschatting van de energielasten, nadat de kosten over de kop gingen, kwam PLANETART met een te lage inschatting.

Dat te laag ingeschatte bedrag - 36.000 euro - werd gecompenseerd door de gemeente. Begin mei bleken de totale energielasten richting een ton te gaan. Zwart: “Vorig jaar eindigden we met een ton tekort. Dat dreigde dit jaar weer te gebeuren.” De stichting, die ook tech- en kunstfestival GOGBOT organiseert, besloot per 1 oktober alle activiteiten waar geen financiering voor is af te stoten en de huur van het voormalige VVV-pand per oktober stop te zetten.

Stevige ingreep

Wethouder Diepemaat stelde tijdens de raadsvergadering van afgelopen maandag de indruk te hebben dat de problemen niet alleen energielasten bedroegen. “Waren die hoger geweest, dan hadden we dat ook gecompenseerd.” Knelpunt waren, volgens Zwart, die energielasten (met kosten voor personeel en beveiliging) èn het feit dat die pas laat in het jaar bekend waren.

Het leidde tot een stevige ingreep: terug naar af, herbezinnen, structurele financiering regelen en dan pas door. “We hebben laten zien dat er grote behoefte is aan zo’n plek”, zegt Zwart. “Maar ook dat het op deze manier niet uitkan.” Volgens Zwart zien subsidieverstrekkers dat ook. Maar een herstart met een financiële basis die sterk genoeg is, zit er voor 2025 niet in.

Sluiting Spacebar hard aangekomen

Spacebar - de horecagelegenheid annex club in het pand - sloot de deuren al op 1 juli. Een vervroegde zomerstop, noemt directeur-eigenaar Kees de Groot het. Spacebar heeft een status aparte en geen andere juridische binding met PLANETART dan een huurovereenkomst. De Groot is dan wel weer directeur-bestuurder en geestelijk vader van PLANETART.

“We gaan ’s zomers altijd een tijd dicht. Die periode is nu wat langer”, laat De Groot weten. In september, tijdens het GOGBOT-festival, gaat de bar weer open. “Ondertussen zoeken we naar een oplossing.”

Het nieuws rond de sluiting is bij de medewerkers - die ontslag hebben gekregen -, de vrijwilligers en de community rond Spacebar en de overige organisaties in het pand hard aangekomen. Zij beraden zich over mogelijkheden voor een nieuwe ontmoetingsplek. In elk geval voor de zomer, maar liefst voor langere termijn.

Motie behoud broedplaats: de brandweerkazerne

De Enschedese gemeenteraad nam een jaar geleden een motie aan om de creatieve broedplaats, die aan het Stationsplein zou verdwijnen, een permanent onderkomen te bieden. Een paar organisaties gaat onderdak krijgen in de oude Brandweerkazerne aan de Hengelosestraat. Het overgrote deel van de in totaal zo’n dertig huurders - waaronder broedplaats WARP en de Spacebar - heeft vooralsnog geen plek.

Die oude brandweerkazerne is fors (bruto 3.089 m²), maar het is nog niet duidelijk hoeveel daarvan bruikbaar is voor een eventuele creatieve broedplaats. Dat wordt op dit moment onderzocht. Daarbij is dat ook afhankelijk van ‘toekomstige functies die wij hier mogelijk willen maken’, laat de gemeente weten. Welke dat zijn, is in het midden gelaten.

Geen gesprekspartner meer

Probleem van de wethouder is dat de organisatie met wie gezocht zou worden naar nieuw onderkomen - PLANETART - alle nevenactiviteiten, waaronder die broedplaats aan het Stationsplein, in een semi-permanente slaapstand heeft gezet. Anders gezegd: de gemeente heeft voor uitvoering van de motie geen partner-in-crime meer.

Diepemaat hield de gemeenteraad voor de deur open te hebben voor de community rond Spacebar en de broedplaats aan het Stationsplein en ‘graag te willen meedenken en kijken naar mogelijkheden’. De eerste gesprekken zitten de in pen, zo melden bronnen binnen die community.