Gemeente Almelo zet zich schrap voor financieel zwaar jaar ‘Het Rijk is geen betrouwbare partner’
Ook al heeft de gemeente Almelo ruim 26 miljoen over van vorig jaar, toch moet het lokale bestuur nadenken over bezuinigingen. Dat komt omdat er vanaf 2026 fors minder geld komt vanuit het Rijk. Hoe gaat de gemeente hiermee om? Wethouder van financiën Arjen Maathuis legt het uit.
Gemeenten krijgen hun geld voornamelijk van de Rijksoverheid. Het Rijk stopt belastinggeld in het gemeentefonds dat het vervolgens uitbetaald aan gemeenten. Het fonds wordt vanaf 2026 ‘bevroren’. “Het gemeentefonds groeit niet meer mee. Dat terwijl we te maken hebben met verhoging van prijzen en lonen. Almelo heeft dan een tekort van 12,5 miljoen euro”, zegt Maathuis. Dat blijkt uit de perspectiefnota die elk jaar wordt gepresenteerd.
Wat is de perspectiefnota?
De perspectiefnota is een document waarin de koers van jouw stad staat beschreven en wat dat in grote lijnen gaat kosten. Er staat ook in hoe de doelen voor korte en lange termijn worden bereikt. De perspectiefnota wordt gemaakt door het college van burgemeester en wethouders, dat is het dagelijkse bestuur van de stad. Vervolgens kan de gemeenteraad nog veranderingen aanbrengen aan de doelen en het te besteden geld voor de komende jaren.
Ravijnjaar
Het jaar 2026 wordt door gemeenten het ‘ravijnjaar’ genoemd. Gemeenten staan aan de rand van een financieel ravijn door de bevriezing van het gemeentefonds. Om een signaal af te geven naar Den Haag laten gemeenten de cijfers op de begroting van 2026 in het rood staan. Dat geeft ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) als advies.
Toch streeft gemeente Almelo naar een sluitende begroting. “Het Rijk is geen betrouwbare partner. Voor de energietoeslag zou het Rijk ons van voldoende financiële middelen voorzien. Wij hebben daar toch zelf 400 tot 500 duizend euro op toe moeten leggen. Stel dat in 2026 de helft wordt opgelost dankzij de discussie tussen de VNG en het Rijk, dan zitten we toch met een probleem”, aldus Maathuis.
Nadenken over bezuinigen
De gemeente denkt vast na over waar er te bezuinigen valt, mocht dat nodig zijn. Dat geeft de wethouder financiën aan. “In acht lijnen gaan we de bezuinigingen zoeken.” Dat is onder andere in het onderhoud en beheer openbare ruimtes, maar ook verhoging van belastingen kan een oplossing zijn. Een andere richting waarin bezuinigingen gezocht worden, is het sociale domein. Dat omvat de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Participatiewet, Jeugdwet en Wet gemeentelijke schuldhulpverlening.
Acht zoekrichtingen voor eventuele bezuinigingen
- Sociaal domein
- Onderhoud en beheer openbare ruimte
- Versoberen cultureel en recreatief aanbod, inclusief sport.
- Versoberen (publieke) dienstverlening
- Besparingen op het gebied van welzijn en preventie
- Bijdrage van verbonden partijen
- Onderwijshuisvesting
- Inkomstenverhogende maatregelen
'Geen geld, geen Zwitsers'
PVV Almelo diende een motie met de opdracht naar de gemeente om een betere vuist te maken naar het Rijk. ‘Geen geld, geen Zwitsers’ heet die motie. “De motie van de PVV roept ons op om een signaal naar Den Haag te geven. Als we onvoldoende middelen krijgen om taken uit te voeren die Den Haag van ons verwacht, dan gaat dat niet”, zegt wethouder Maathuis. Dat zijn taken zoals woningbouw, klimaatadaptatie en energieomwentelingen.
Meer financiële uitdagingen
Naast dat de inkomsten vanaf 2026 minder worden, zijn er nog meer financiële uitdagingen voor Almelo. "We zien veel kosten stijgen op onze begroting. Denk aan wegenonderhoud en op het vlak van sociaal domein stijgen de personeelskosten", zegt Maathuis. De gemeente ziet ook de gasprijzen stijgen van hun panden. Denk aan wijkcentra of het oude zwembad. De opvang van Oekraïners moet daarnaast geregeld worden. "Daar krijgen we wel genoeg middelen voor vanuit het Rijk."
