Houtzagerij Twickel al 250 jaar in bedrijf: vrijwilligers houden oude ambacht in ere

Historie

In 1771, toen er nog niet veel bos te bekennen viel in Twickel, deed de raamzaag zijn intrede en startte in 1772 de houtzagerij. Toen had de molen nog wieken en werden de zagen door de wind aangedreven. In 1881 gebeurde dat door middel van de stoommachine, en vanaf ongeveer 1925 werkten de zagen op elektriciteit.

Omdat er met de 18de-eeuwse raamzaag uiteindelijk geen winst meer te behalen viel, werd in 1975 naast de oude molen een nieuwe houtzagerij gebouwd, met een state-of-the-art machinepark. Gelukkig hebben enthousiaste vrijwilligers de oude stoommachine van de houtzaagmolen weer tot leven gebracht en heeft Stork de machine gereviseerd, zodat de oude zaagmolen toch behouden is gebleven.

Lijnolie

"We zetten het hout in de lijnolie. In de Deldense Noordmolen wordt trouwens het lijnzaad geperst. Daar kun je ook lijnzaadolie kopen." Wie hier in de oude molen iets leuks op de kop tikt, kan dat thuis het beste zelf ook elk jaar weer in de lijnzaadolie zetten. "Dan blijft het hout mooi", aldus de vrijwilliger. De houtzaagmolen draait zonder subsidie. "De molen valt onder een aparte stichting, maar de gebouwen worden nog steeds door Twickel onderhouden."

Tekst gaat verder onder foto.

Zagerij

Terug naar de moderne Twickel-zagerij. Die is wel commercieel, maar de winst vloeit terug in de houtzagerij en in Twickel. "Rond 15 á 20 procent van de bomen komt van Twickel zelf, het andere deel komt voornamelijk uit productiebossen die binnen een straal van 100 kilometer van Delden liggen, bijvoorbeeld uit de omgeving van Münster", legt houtverkoper Joris Hunder uit.

Waar gaat het hout naartoe als het gezaagd is? Wie de laatste tijd wel eens over de N346 langs de Deldense Esch is gereden, heeft vast wel gezien dat er een nieuwe molen gebouwd wordt op de es. "Daar leveren wij bijvoorbeeld het hout voor", zegt Hunder.

Bruidspaar

Chantal Webbink van de administratie loopt ook even mee. Chantal werkt op kantoor: "Maar ik kom ook graag even buiten. Ik vind het hier, net als Rob, een prachtige plek om te werken, zo midden in het bos, en dat geldt ook voor bruidsparen die 'iets met hout hebben'. Zij gaan niet naar kasteel Twickel voor de trouwfoto's, maar laten zich liever hier fotograferen."

Rendement

Rob kan ook de indrukwekkende overslagkraan besturen, die moeiteloos grote boomstammen optilt en verplaatst: "Van mooie lange en brede stukken hout worden grote tafelbladen gemaakt. We kunnen tot 12 meter 60 zagen. Soms zitten er 'slagen' in het hout, dan zijn ze wat krom. Die leggen we dan even apart. Maar ook die kromme stukken worden gebruikt.”

Kogels uit de oorlog

Hij gaat ook met een speciaal plat instrument langs de bomen om te controleren of er geen kogels uit de oorlog of prikkeldraad in zitten: "Want we willen de zaag niet kapot hebben natuurlijk." De grote zaagmachine werkt verbluffend snel en efficiënt. In no time ligt er weer een stapel planken klaar, die op het terrein van de zagerij een rustig plekje vindt om te drogen.

De Twickerler Houtzaagmolen is de hele zomervakantie elke zaterdag en woensdag open tussen 11.00 en 16.00 uur. Volwassenen betalen slechts 2 Euro en kinderen 1 Euro.