In Depot: het grootste gewei ooit
Zo’n 11.000 jaar geleden - het valt mee - was Twente het thuis van het reuzenhert. Nooit leefde er een dier op aarde dat een groter gewei had.
De Enschedese MuseumFabriek heeft zo’n joekel van een gewei in depot. In het ‘open depot’, in dit geval: een glazen stellage in het museum zelf waarin tal van natuur- en cultuurhistorische relikwieën prijken. Het Enschedese reuzengewei meet twee-en-een-halve meter en is zo'n 25 kilo zwaar. Schofthoogte: 2.00 - 2.10 meter.
Mannetjesmoeras
Dat reuzenhertengewei van de MuseumFabriek is van een relatief bescheiden formaat. Het grootste exemplaar dat ooit is gevonden meet van tip tot tip 3,6 meter. Opmerkelijk: het Enschedese exemplaar is gevonden in een Iers moeras, waar veel van dit soort geweien uit het zomp zijn opgediept. Alleen geweien; vrouwtjesschedels vind je er niet.
Dat komt, zo vermoeden de geleerden, omdat reuzenherten veel calcium nodig hebben voor de opbouw van hun jaarlijks afgeworpen gewei. Een recent gevonden reuzenhertenkies bevatte resten van kalkhoudende planten. Een andere verklaring voor het feit dat er in dat moeras alleen mannetjes worden gevonden, is dat vrouwtjes en mannetjes buiten de paartijd leefden in gescheiden roedels.
(Een beetje) kunststof
De MuseumFabriek - toen nog natuurhistorisch museum - kocht het reuzenhertengewei van een verzamelaar uit Winterswijk. Na aankoop leken delen van het gewei en de schedel niet origineel. In de laatste maand van 1987 ging het daarom onder een scanner. Uitslag: het gaat om een authentiek gewei-met-schedel, dat op een enkele plek is hersteld met kunststof.
Het reuzenhert (megaloceros giganteus) kwam voor in het gematigde klimaat van de open bossen en bossteppen van heel Europa en grote delen van Azië. Tijdens de ijstijden trok het wat meer zuidwaarts, maar er zijn aanwijzingen dat het dier zich ook handhaafde in kouder terrein.
De megaloceros giganteus verscheen zo'n 400.000 jaar geleden ten tonele. Een dikke 394.000 jaar later was het gedaan met de pret. Het laatste exemplaar leefde vermoedelijk in de Oeral. Ter vergelijking: de menselijke soort (homo sapiens) doet inmiddels ongeveer 300.000 jaar mee. Nog een kleine 100.000 jaar te gaan, willen we het langer volhouden...
't Is de vraag of dat gaat lukken.
