In Depot - hoge hoeden: iedereen die iets voorstelde had er een op
Jan met de pet. Dat staat voor: ‘de kleine man’. Iemand van het volk, een arbeider. In de tijd waarin iedereen een hoofddeksel droeg, was het onderscheid tussen hoog en laag op de maatschappelijke ladder zichtbaar op straat. Jan droeg een pet, wie centen en aanzien had een hoge hoed.
Natuurlijk: statussymbolen zijn van alle tijden. Men moet toch ergens aan kunnen zien dat jij niet tot het klootjesvolk behoort? Of juist wèl dat jij ‘friends in high places’ hebt? Maar het kan verkeren. Stond die hoge hoed ooit voor aanzien, tegenwoordig denk je toch vooral aan schoorsteenvegers, goochelaars die fratsen uithalen met konijnen of een gesjeesde straatartiest. En begrafenisondernemers. Statussymbolen slijten.
Mannenaangelegenheid
Al op schilderijen uit de 17e eeuw staan mannen met hoge hoeden afgebeeld. Maar het hoofddeksel kwam pas rond 1850 echt in de (dure) mode. Mannen die iets voorstelden gingen ruim een eeuw de straat niet op zonder. Stel je voor.
Aantekening in de zijlijn: vrouwen stonden in die tijd per definitie onderaan de maatschappelijke ladder. Zij vervulden - net als die hoge hoed - vooral een decoratieve functie. Truus, de vrouw van Jan met de Pet, had vlijtige handen, zonder gat, en was goed met de kinderen. Naast hoge hoeden liep in vrouw die dure japonnen, exotische hoeden en kostbare sieraden droeg.
Conformateur
Zo’n hoed was een luxe-product. Uiteraard. Met de hand en op maat gemaakt. Een bewerkelijk en daarmee kostbaar proces. Behalve mallen en spanners werd daarbij gebruik gemaakt van een conformateur, een apparaat waarmee exact de omtrek van het hoofd werd bepaald. Belangrijk om het decorum in stand te houden. Ook als het waait of in het zeldzame geval dat er toch even gebukt moet worden.
Die conformateur - met het uiterlijk van een martelwerktuig - werd ook gebruikt door lieden die eugenetica bedreven. Dat is de wetenschap die het verband onderzocht tussen fysieke kenmerken en de aanleg voor misdaad, losbandigheid, dronkenschap en andersoortige liederlijkheid.
John F. Kennedy
Begin 60’er jaren van de vorige eeuw raakte de hoge hoed (en ook de pet) in onbruik. Hoofdschuldige: John F. Kennedy, die het bestond om zònder in het openbaar het verschijnen. Het was het gesprek van de dag, maar ja… het was John F. Kennedy.
