Historicus Marco Krijnsen: 'Slavernij is meer dan Amsterdam, want Twente en Overijssel konden er ook wat van'
Als het over het kolonialisme en het slavernijverleden van Nederland gaat, wordt al snel gedacht aan het westen van ons land. Amsterdam, Rotterdam, Zeeland, daar zijn immers de havens die de zee op gaan – en schepen speelden een grote rol. Maar dat betekent niet dat Twente er helemaal niets mee te maken had. Wat die banden dan wél waren beschrijft het nieuwe boek "Overijssel & slavernij" van de Overijsselacademie. Historicus Marco Krijnsen schreef eraan mee, hij is te gast in het Twents Kwartearken.
Textiel
“Slavernij is meer dan Amsterdam”, zegt de Hengelose historicus. De vroege Twentse textiel verdiende geld over de ruggen van de Amerikaanse slaven. “De katoen die wij hier gebruikten, kwam van de Amerikaanse plantages”, aldus Krijnsen. Hij noemt Van Heek, Salomonsen en ook Scholten, die de grondstoffen van overzee lieten komen.
Optocht
Textielfabrikant Scholten vierde zijn huwelijksjubileum in 1873 met een allegorische optocht. Deelnemers aan die optocht waren geschminkt als zwarte arbeiders. “Natuurlijk was het niet op de schaal van Holland en Zeeland. Toch sta je versteld van de verbondenheid van Twente met de slavernij.”
Lonneker
Zo dook Krijnsen ook in de geschiedenis van de voormalige burgemeester van Lonneker, Adolf Willem Storm van ’s Gravesande (1817-1893), de eerste burgemeester in Nederland met een kleurtje. Adolf Willem was de zoon van een tot slaaf gemaakt vrouw en een plantage-eigenaar, die slaven had. Hij werd geboren op de plantage in Demarari bij Suriname.
“Je kunt je afvragen hoe gelijkwaardig de verhouding was tussen de slavenhouder en de moeder van Adolf Willem”, stelt Krijnsen. Uiteindelijk overlijdt vader, waarna de familie de jongen meeneemt naar Nederland. De moeder blijft achter.
Compensatie
“Veel landgoederen buiten Twente zijn tot stand gekomen met geld van de slavernij”, vervolgt de historicus. “Een mevrouw uit Goor kreeg na de afschaffing van de slavernij een bedrag van 35.000 gulden. Ze moet heel veel slaven hebben gehad, want de eigenaren kregen 300 gulden per slaaf als compensatie.”
Stuitend
“Ik vind het heel moeilijk om daarnaar te kijken met de ogen van nu. Maar slaven werden gezien als kapitaal, alsof ze objecten waren. Dat is verbazingwekkend en stuitend”, aldus de Hengeloër.
Twentse woordenschat
In deze uitzending van het Twents Kwartearken wordt de presentatoren naar de betekenis van hutt'nvolk, kroed, wessel en geetling gevraagd. Wil je de betekenis weten, kijk dan naar het Twents Kwartearken. Eerder voegde Adrie Hemmink de volgende woorden toe aan het assortiment: kuierdroad – telefoon, grösspier - grasspriet, vuurstander - leider en het woord van de week knippert - vrek.
Gerelateerd
