Gogbot 2023 in full swing: medicijn voor je geest

Wat is eigenlijk het verschil tussen beïnvloeding van het bewustzijn met ritalin, om orde te scheppen in een al te druk hoofd, of met xtc als extra randje om een tof feest? Helemaal als je weet dat xtc veel minder schadelijk is dan alcohol of cannabis? Mits veilig gebruikt, maar dat geldt voor alle medicatie. Het zijn dat soort vragen die GOGBOT oproept in exposities en met installaties.

Het wordt nergens met zoveel woorden gezegd, maar de onderliggende conclusie ligt er duimendik bovenop: de scheidslijn tussen wat we acceptabel en niet-oké vinden als het om middelen gaat die iets doen met ons brein, is voor een flink deel cultureel bepaald. Wie puur objectieve criteria hanteert om het verschil tussen 'verboden' en 'geaccepteerd' te bepalen, zou tot een heel andere indeling van stoffen komen.

'Happiness' - een werk van Studio Dries Verhoeven - op het Wilminkplein is misschien wel het meest markante werk waarin dat bijna voelbaar wordt gemaakt. In een betonnen apotheek geeft een humanoid - een mens-achtige robot - uitleg over allerhande soorten drugs en medicijnen. De effecten, de manier van en redenen voor gebruik, de voordelen en de risico's. Koel en feitelijk, als de bijsluiter in een medicijnendoosje maar dan een stuk indringender.

GOGBOT 2023 roept ook andere, onderliggende, vragen op. Chemische stoffen, of ze nou in een laboratorium gemaakt of ergens gekweekt zijn, hebben invloed op functioneren, gedrag, staat van zijn. Anders gezegd: doen iets met de menselijke autonomie. Maar dat geldt ook voor bijvoorbeeld algoritmen van social-media en andere technologieën (of simpelweg een bomvol agenda- of bazen-gestuurd bestaan).

Partydrugs worden ingezet om aan die dwingende werkelijkheid te ontsnappen en tijdelijk iets van autonomie terug te vinden - of in elk geval toch de illusie daarvan te koesteren. Het Enschedese festival goochelt voortdurend met dit soort tegenstellingen. En dat doet het knap.