Sociaal-advocaat stelt staat 140 keer aansprakelijk voor schade Toeslagenschandaal

140 aansprakelijkheidsstellingen

De afwikkeling van de schade die de Belastingdienst met het Toeslagenschandaal bij tienduizenden Nederlandse gezinnen heeft aangericht, gaat tergend langzaam. Dat betekent dat de verjaringstermijn nadert waarbinnen gedupeerden nog naar de civiele rechter kunnen stappen. Door de staat aansprakelijk te stellen voor de geleden schade, wordt die termijn gestuit.

Daarmee blijft de weg voor gedupeerden van de affaire open om naar de civiele rechter te stappen. Voor alle helderheid: Teke-Bozkurt heeft de Staat 140 keer aansprakelijk moeten stellen. Elk getroffen gezin heeft een eigen verhaal; een gebundelde aansprakelijkheid voor al die gevallen in een keer, kan niet

Nog niet een zaak afgerond

Dat is belangrijk, vindt Teke-Bozkurt, omdat die civiele rechter nog weleens een grote rol zou kunnen gaan spelen in de zoektocht naar recht voor haar cliënten. De procedures die daarvoor zijn opgezet, na het vernietigende oordeel van de commissie die de kwestie namens de Tweede-Kamer onderzocht, zijn stroperig. Van de zaken die Teke-Bozkurt heeft opgepakt is er nog niet een afgerond.

Bijstand zonder dossier

Gedupeerden moeten eerst worden erkend als slachtoffer, waarna zij een eerste compensatie krijgen. Is die lager dan de werkelijk geleden schade, dan moeten zij naar de ‘Commissie werkelijke schade’, die veel uitgebreider onderzoek doet. Daarbij doet zich de gekke situatie voor dat advocaten als Teke-Bozkurt nog altijd geen dossiers hebben van de mensen die zij bijstaan.

Die dossiers zijn er wel en worden gebruikt om de geleden schade vast te stellen, maar advocaten tasten in het duister. Zij hebben geen mogelijkheid om vast te stellen of die Commissie werkelijke schade tot een redelijk oordeel komt. In de meeste gevallen is niet eens duidelijk om welke reden gezinnen keihard werden aangepakt door de Belastingdienst.

Dat maakt een verweer uiterst lastig.

De stap naar een civiele rechter

In het geval de Commissie werkelijke schade een bedrag vaststelt dat naar het oordeel van de gedupeerde te laag is, kan die ervoor kiezen een civiele procedure te starten. De landsadvocaat heeft die mogelijkheid expliciet opengehouden. Maar dat kan niet als de termijn waarbinnen zo’n stap naar de civiele rechter moet zijn gedaan is verstreken.

Strafzaken afgeketst

Strafzaken tegen bewindslieden en betrokken hogere ambtenaren zijn er nooit gekomen. Minister Hoekstra zag geen aanwijzingen dat de Belastingdienst iets strafbaars had gedaan en het Openbaar Ministerie achtte de Belastingdienst immuun voor strafvervolging.

Pogingen van gedupeerden om een strafzaak te starten tegen verschillende bewindslieden, onder wie Minister President Mark Rutte,, strandden bij de procureur generaal (de hoogste baas van het Openbaar Ministerie). Die adviseerde de minister van Justitie om niet te vervolgen. Volgens hem waren er geen aanknopingspunten voor een strafzaak.

Het Toeslagenschandaal

Het Toeslagenschandaal gaat terug naar 2004, maar was pas vanaf 2019 vrijwel dagelijks nieuws. In 2020 kwam de enquêtecommissie die onderzoek deed naar het schandaal tot een keihard oordeel: de Belastingdienst, ministeries, maar ook rechters hadden tienduizenden gezinnen ongekend onrecht aangedaan, dan wel dat in stand gehouden. De basisprincipes van de rechtsstaat waren geschonden. En alle betrokken partijen hadden daarin een rol gespeeld.

Er vielen een staatssecretaris en een minister over de kwestie. Het kabinet Rutte III trad af, maar regeerde demissionair door. Dezelfde partijen vormden een jaar later een nieuw kabinet. Dat kabinet viel in juli van dit jaar en is sindsdien opnieuw demissionair.