Miljoenenproject Huiskamer van de Stad in Enschede van de baan: 'Kan niet in het diepe gaan springen'

De Huiskamer van de Stad kent een lange geschiedenis. Al jaren wordt er gesproken over de verhuizing van de bibliotheek van de Pijpenstraat naar het Wilminkplein. Daar zou er samen met het Wilminktheater, poppodium Metropool en Kunstenschool Kaliber een laagdrempelige plek worden gecreëerd waar de partners elkaar kunnen versterken. Eerder dit jaar bleken de beoogde kosten bijna verdubbeld tot ruim 26 miljoen euro. Dat leidde tot veel twijfel in de gemeenteraad, die op 9 oktober een oordeel zou gaan vellen over het megaproject.

Verrast door brief

Het was vallen en opstaan. Door de gestegen bouw- en rentekosten werd vorig jaar al afscheid genomen van een aannemer. De prijzen bleken in de daaropvolgende aanbesteding zo gestegen, dat de begroting niet langer voldeed. B&W stelden de gemeenteraad voor om het tekort van 13 miljoen zelf aan te vullen. De resterende kosten zouden door de vier partners opgebracht moeten worden via eigen budget (4 miljoen) en via huurverhogingen (9 miljoen)

Deze donderdag heeft het college van een van de partners, de Bibliotheek Enschede, via een brief te horen gekregen dat de boekenuitleen onder de huidige voorwaarden niet verder kan in het project. "Dat kwam als donderslag bij heldere hemel", aldus wethouder Jeroen Diepemaat. "We werken al een hele tijd aan dit project. Toen voor de zomer de kostenstijging bekend werd, hebben we nog met alle partners bij elkaar gezeten en het commitment uitgesproken." Dat de bieb zich nu terugtrekt komt dus rauw op het dak.

'Al eerder aan de bel getrokken'

Volgens bibliotheekdirecteur Jan Hoogenberg kan er geen sprake zijn van een totale verrassing. "We hebben meerdere malen aangekaart dat als we mee willen in dit project, dat er wat moet gebeuren in de exploitatiekosten", zegt hij. Door de stijging van energie- en loonkosten zegt hij problemen te voorzien. "In augustus hebben we onze halfjaarrapportage opgemaakt en zien we dat we dit jaar uitkomen op een tekort van 2 ton. Deze verwachting hebben we al in het begin van het jaar uitgesproken." Volgend jaar is het tekort nog hoger.

Hoogenberg zegt het niet te kunnen verkopen om in het huiskamerproject te stappen, zonder dat daar een hogere exploitatievergoeding (of subsidie) vanuit de gemeente tegenover staat. "Dan kunnen we niet meer doen wat we moeten doen. We zijn ontzettend druk met het openen van filialen op scholen en met wijkfilialen zoals in de Prismare. En daarnaast hebben we een belangrijke taak op gebied van bestrijden van laaggeletterdheid. We kunnen niet bezuinigen op de collectie of op filialen, juist in de wijken zijn de mensen die ons nodig hebben dichtbij."

Teleurstelling overheerst

Vanuit de gemeente is er geen extra bijdrage gekomen. De bibliotheek heeft dus besloten om op het 'finale moment', vlak voor de deadline in de aanbesteding, het ultimatum te stellen. "Ik sta nog steeds achter het hele concept van de huiskamer, dat is heel mooi", aldus Hoogenberg. Dat standpunt droeg hij voor de zomervakantie ook uit in de studio van 1Twente. "Maar ik kan niet in het diepe gaan springen. Ik denk dat het beter is voor de stad en de inwoners als we dit niet doen."

Bij wethouder Jeroen Diepemaat overheerst de teleurstelling. "Het is heel beroerd. Ik ben vooral teleurgesteld voor de stad, want ik ben er nog steeds van overtuigd dat dit de beste oplossing was geweest voor alle partners." Alternatieven of extra bijdragen zijn na de brief van gisteren niet overwogen. "Daarvoor zitten we te dicht tegen de deadline. Op 9 oktober moet er een raadsbesluit worden genomen en dat was politiek gezien al geen gelopen race. Het plan is klaar."

Blijft de bieb aan de Pijpenstraat?

De grote vraag is hoe het nu verder moet. Met de bibliotheek, maar ook met de drie partners die het theatergebouw aan het Wilminkplein delen. "De onderliggende uitdagingen zullen blijven", zegt wethouder Diepemaat. "En dat zit hem vooral in de panden. Bij het Wilminktheater is dat het verplaatsen van de entree naar het Wilminkplein en als de bibliotheek in het huidige pand blijft zal ook daar van alles moeten gebeuren." In een stadsdeelcommissie voor de zomervakantie rekende Diepemaat voor dat deze uitdagingen samen een investering van 10 tot 25 miljoen euro vragen.

Bibliotheekdirecteur Jan Hoogenberg gaat zich beraden op de toekomst van de hoofdvestiging in de binnenstad. "Het pand aan de Pijpenstraat kan je verbouwen, dat lijkt mij op dit moment niet het meest ongunstige. Inwoners weten ons er goed te vinden." Vanuit de raad is voor de zomer geopperd om aansluiting te zoeken bij het project Warenhuis in het oude V&D-pand bij Kruispunt de Graaff. Hoogenberg: "Daar is over gesproken, maar dat biedt voor ons op dit moment te weinig perspectief."