Provincie zet streep door nieuwe zonneparken in Overijssel: 'Wat is nog het nut van energiestrategie?'

De afgelopen weken is het besluit in het diepste geheim genomen. Alleen het presidium (fractievoorzittersoverleg) wist dat het op de agenda zou komen. Het ingrijpende besluit kwam voor velen dus als een complete verrassing. "Achterkamertjespolitiek", aldus Jeanet Nijhof (PVV). "We zijn voor openheid en transparantie, maar dit kon niet anders", reageerde Carla Evers (BBB). Gedeputeerde Staten behandelde het voorstel in het geheim om te voorkomen dat er nog snel vergunningsaanvragen zouden worden gedaan voor nieuwe zonneparken.

Pauzeknop

Met name de oppositiepartijen in Provinciale Staten hadden woensdagavond forse kritiek. De maatregel zal veel gemeenten in Overijssel rauw op het dak vallen, verwacht Rick Brink (CDA). "U jaagt uw eigen partners hiermee tegen u in het harnas. Dit is geen manier van politiek bedrijven. Wij voelen ons hier uiterst ongemakkelijk bij."

Renilde Huizenga (D66) was ook fel op de maatregel. "Voor diverse projecten die al jarenlang onderweg zijn, maar waarvoor nog geen vergunning is aangevraagd, heeft dit grote gevolgen." Volgens gedeputeerde Liesbeth Grijsen is het meer een 'pauzeknop'. Het verbod op zonneparken is een zogeheten voorbereidingsbesluit, dat van tijdelijke aard is.

Het idee is dat Statenleden het komende half jaar alsnog kunnen nadenken over de mogelijkheid van zonnepanelen op grond. Tot er nieuw beleid is blijven nieuwe aanvragen op de plank liggen.

Alleen D66 stemt tegen

Ondanks de kritiek werd het voorstel door bijna alle partijen aangenomen. Een deel van de Statenfracties staat vierkant achter het principe dat er een betere verhouding tussen wind- en zonne-energie moet komen. Andere partijen zijn sowieso tegen grote zonneparken op landbouwgrond. Alleen D66 stemde tegen het voorstel.

Concreet betekent dit dat het komende halfjaar in ieder geval geen nieuwe zonneparken op landbouwgrond worden toegestaan, maar het ligt in de lijn van de verwachting dat het definitieve beleid niet enorm daarvan zal afwijken. Zonneparken tot 2 hectare, zoals een plan van Vrijopnaam bij de Stokhorstvijver in Enschede, vallen niet binnen de tijdelijke stop.

Voor het blok gezet

De gevolgen zijn in potentie groot. In het zuidelijke buitengebied van Enschede is bijvoorbeeld twee jaar gewerkt aan draagvlak voor een zonnepark van bijna 50 hectare. Nu er een akkoord ligt, lijkt provinciaal beleid roet in het eten te gooien. Wethouder Niels van den Berg is dan ook onaangenaam verrast met het 'flitsbesluit' van woensdagavond. "Natuurlijk weet je dat er in het coalitieakkoord iets staat over zonneparken op landbouwgrond, maar dat het zo snel zou gaan komt wel als een verrassing."

Het besluit is nog vers, dus voor de gevolgen in de Enschedese energievisie heeft de wethouder nog meer informatie nodig. Later deze maand krijgt de gemeenteraad daarover een brief. Er is irritatie. "Omdat je in de RES (Regionale Energiestrategie, red.) een zorgvuldig plan hebt gemaakt en nu voor het blok wordt gezet."

Heeft de RES nog zin?

In het stadhuis van Enschede stond deze donderdagochtend een RES-overleg gepland tussen alle duurzaamheidswethouders van Twente. Daar is uiteraard met voorrang gesproken over het besluit van de Provinciale Staten. "Ik heb daar aangegeven dat ik me afvraag wat op dit moment de nut en noodzaak van de RES is", aldus Van den Berg.

Hij doelt op de uitgangspunten van het Twentse energieplan. Daarin was bij aanvang de doelstelling leidend: elke gemeente zijn eigen aandeel in een totale opwek van 1,5 TeraWattuur duurzame energie in 2030. Gemeenten konden dit op een eigen manier invullen. "Gevoelsmatig wordt de autonomie van een gemeente nu te grabbel gegooid."

Onhaalbare doelen

Jaimi van Essen, wethouder van Losser en voorzitter van de stuurgroep van RES Twente, zegt tegen RTV Oost dat een aantal gemeenten vreest dat energiedoelen niet meer gehaald worden. "Gemeenten hebben een bieding gedaan bij de RES, maar is dat nu nog haalbaar? Wellicht zijn de inspanningen voor niks geweest", aldus Van Essen.

"Dat de provincie een nieuw coalitieakkoord heeft en wat anders afspreekt dat kan, maar wees daar dan transparant over", gaat hij verder. "Als je als partner met elkaar in een samenwerking zit, wil je ook als partner behandeld worden. Dat deed hier toch wel het meeste pijn."

Focus op windturbines

In de Regionale Energie Strategie is de doelstelling heilig. Als zonneparken op landbouw- en natuurgrond definitief van de baan zijn, is de enige oplossing om meer windturbines mogelijk te maken. De RES hanteert namelijk als uitgangspunt dat de doelstelling voor 2030 alleen met wind en zon moet worden bereikt, ondanks dat een inwonersforum adviseert om ook kleinschalige kernenergie serieus te nemen.

Jaimi van Essen voorafgaand aan het RES-overleg in de uitzending bij Twente FM.

Het provinciebestuur lijkt met het flitsbesluit dus duidelijk aan te sturen op de komst van meer windturbines. De vraag is wel hoe haalbaar dat is. Landelijk volgt er nog een besluit over nieuwe afstandsnormen, met mogelijk grote gevolgen. Eerder dit jaar besloten Provinciale Staten bovendien dat buiten vastgelegde clustergebieden om windturbines alleen in groepen van minimaal vier gebouwd mogen worden.