Verloren WOZ-zaken kosten Twentse gemeenten dit jaar miljoenen: 'We hebben geen enkele ruimte'

De woningwaarde wordt mede bepaald door de verkoopwaarde van 'vergelijkbare woningen' en is het uitgangspunt bij het vaststellen van de onroerendezaakbelasting die huiseigenaren aan hun gemeente betalen. De WOZ-beschikking loopt altijd een jaar achter. Zo kan het zijn dat in 2022 de huizenprijzen daalden, maar de WOZ-waarden dit jaar hoger zijn dan ooit. Deze zijn immers gebaseerd op de gegevens op 1 januari 2022. Overigens is een daling van de woningwaarde geen garantie voor lagere lasten; ook inflatie wordt in het OZB-tarief meegenomen.

Maximaal oprekken

Mede door de stijgende woningwaarden nemen steeds meer huiseigenaren de moeite om bezwaar aan te tekenen tegen de WOZ-beschikking. Dit jaar gaat het om meer dan 25.000 bezwaren in de acht gemeenten die het innen van de OZB hebben uitbesteed aan GBTwente: Enschede, Hengelo, Almelo, Oldenzaal, Twenterand, Borne, Haaksbergen en Losser. Dat is een verdubbeling ten opzicht van het aantal bezwaren in 2022.

Bijna de helft van deze bezwaren worden ingediend door zogeheten No Cure No Pay-bureaus. De werkwijze van deze commerciële bureaus is dat zij de hele procedure van de inwoner overnemen. Het verdienmodel van NCNP-bureaus zit in het maximaal oprekken van de procedure.

Dit kan door een verhoor te vragen en in hoger beroep te gaan. Dat zorgt, bij winst, voor een hogere proceskostenvergoeding. Die vergoeding is de gage van het bureau. De winst van de inwoner is een lagere OZB. Soms tientallen euro's, maar soms slechts enkele euro's op een jaar.

Proceskostenvergoeding gestegen

Het gemeentelijke belastingkantoor loopt tegen een aantal zaken aan. Door de enorme stijging in aantallen heeft het zijn handen vol aan het tijdig afhandelen van bezwaren. Personeelstekorten maken het dat er dure tijdelijke krachten moeten worden ingehuurd. Met behulp van automatisering weet GBTwente dit te beperken.

Op een andere kostenopdrijvende factor heeft het belastingkantoor geen invloed. De rechter heeft in een landelijke zaak namelijk bepaald dat de proceskostenvergoedingen in WOZ-zaken verhoogd moeten worden. Als de cijfers van vorig jaar (1,3 miljoen proceskosten op 12.000 bezwaren) worden doorgetrokken, dan lopen die kosten dit jaar op tot minstens 3 miljoen euro. Dat is bijna een vertienvoudiging ten opzichte van 2017.

Toegankelijkere procedures

De proceskosten worden uiteindelijk doorberekend naar de gemeenten van de betreffende woningeigenaren. Toch probeert het GBTwente er alles aan te doen om die kosten omlaag te brengen. Door de bezwarenprocedures toegankelijker te maken via telefoonlijnen en QR-codes, hoopt de organisatie in ieder geval tegenwicht te bieden aan de No Cure No Pay-bureaus. Een pilot met huis-, tuin- en keukenfoto's om de woningwaarde nauwkeuriger te kunnen vaststellen, werd vorig jaar na commotie over privacy gestaakt.

In Den Haag wordt gewerkt aan nieuwe wet- en regelgeving die het verdienmodel van de commerciële bureaus moet aanpakken. Toch denkt GBTwente dat het niet genoeg is. Directeur Hans Kloosterman en adjunct Bart Lassche pleiten voor 'een stap verder'. "Wij zijn hierover met de VNG in gesprek", zeggen de directieleden. "Het gaat nu vooral over de commerciële bureaus, maar er zijn meer mogelijkheden."

Ander waarderingssysteem?

Hoe vervelend de toename van de bezwaren en het beroep op commerciële bureaus ook zijn, de GBTwente-directe zegt die ontwikkeling wel te begrijpen. "We zijn niet tegen andere mensen helpen", aldus Kloosterman en Lassche. "Maar de uitvoerbaarheid is niet meer houdbaar. Wij hebben als belastingkantoor geen enkele ruimte."

Via de VNG hopen de bestuurders de handen op elkaar te krijgen richting Den Haag voor bijvoorbeeld een andere wijze van waarderen. Een gedachte zou kunnen zijn om WOZ-beschikkingen in verschillende prijscategorieën te geven. Het is volgens hen bijna ondoenlijk om de waarde van elke woning exact vast te stellen. "En bij bezwaren werkt het zo: je hebt gelijk of niet. Uiteindelijk moeten wij de goede waarde afgeven."