Menselijke resten gevonden bij voormalig Almelo’s nonnenklooster: gaat de beerput open, of…?

Want het gaat bij deze Almelose vondst om de periode van het vroegere meisjesinternaat De Goede Herder en de ellende die zich daar onder het regime van de nonnencongregatie Onze Lieve Vrouw van Liefde van de Goede Herder voltrok. Dat hier in het verleden op een soort van privébegraafplaats nonnen ter aarde zijn besteld, was bekend. Niet duidelijk is of de recente vondst daar betrekking op heeft of dat tal van andere verhalen van onbekende graven rond het klooster nu bevestigd zullen worden.

Verschrikkelijke periode

Vertrouwenspersoon Annemie Knibbe van een grote groep vrouwen, die als oud-bewoonsters voor compensatie procederen, onderschrijft dat er veel vragen zijn over naamloos begraven meisjes rond het nonnenklooster. ”Daarom ben ik blij dat de VPRO een documentaire maakt over de Goede Herder en dat deze vragen nu echt aan de orde komen. Het was voor de meisjes destijds een verschrikkelijke periode, vooral ook in Almelo.”

Knibbe kent de mensen achter de verhalen persoonlijk, maar zegt zich te beperken tot de juridische strijd voor compensatie voor het leed dat deze vrouwen in hun kinderjaren is aangedaan. ”Die verhalen gaan ook over graven. Daar is het helaas altijd bij gebleven. Dat een klooster met zo’n geschiedenis ooit is verkocht zonder ook maar iets te onderzoeken en waar geen enkele vorm van documentatie over bestaat, is natuurlijk heel raar.”

Voormalig bewoonster Anita Suuroverste is tegenwoordig voorzitter van de Stichting Kinderdwangarbeid Meisjes van de Goede Herder (KMGH). Suuroverste zet zich in voor de 15.000 Nederlandse meisjes die tussen 1860 en 1978 in de instellingen van de katholieke kloostergemeenschap de Goede Herder werden geplaatst. In een interview met ‘S fonds slachtofferhulp’ zegt ze ronduit dat meisjes naamloos rond de kloosters van de Goede Herder werden begraven. Citaat: ‘Ik herinner me een meisje dat uit een liefdevolle thuissituatie kwam, maar haar beide ouders had verloren door een ongeval bij een spoorwegovergang. Zij is één van de meisjes die zelfmoord heeft gepleegd en naamloos is begraven. Wier verhaal vergeten wordt, niet erkend wordt. Alsof ze nooit bestaan heeft. Wij willen dat die meisjes alsnog een naam krijgen.’

Liefdesgestichten

De nonnencongregatie Onze Lieve Vrouw van Liefde van de Goede Herder heeft op z’n zachts gezegd een dubieuze reputatie van uitbuiting in naaiateliers en wasserijen en huishoudelijke werkzaamheden in de kloosters vanaf 1860 tot ver in de jaren zeventig. Achter de muren van de zogenaamde liefdesgestichten was mishandeling, misbruik en uitbuiting de dagelijkse praktijk, zo bleek jaren later toen de verhalen van betrokkenen naar buiten kwamen en meerdere vrouwen via rechtszaken compensatie eisten. Daarbij moet worden aangetekend dat het regime per klooster kon verschillen.

Berucht

De nonnen van de Goede Herder komen van oorsprong voort uit de Franse Congregatie van Onze Lieve Vrouw van Liefde van de Goede Herder van Angers. In 1860 opende de congregatie het eerste klooster in Nederland. In verschillende landen verdienden de nonnen bakken geld met wasserijen. Waaronder in Ierland waar de zusters van Bon Secours een waar schrikbewind voerden met hun inmiddels beruchte Magdalena Laundries. Met de vondst van honderden stoffelijk resten van kinderen, meisjes en vrouwen als treurig dieptepunt.

Niet vergelijken

Vertrouwenspersoon Knibbe van ex-pupillen van de Goede Herder benadrukt echter om na de vondst op het terrein van Huize Alexandra niet meteen te gaan vergelijken en conclusies te trekken. ”Er vindt serieus onderzoek plaats en het beste wat je dan kunt doen is zo’n onderzoek afwachten. Maar nogmaals, er wordt niet zomaar iets onderzocht. Zoveel is de afgelopen jaren wel duidelijk geworden uit de verhalen van al deze vrouwen.”