Oude klinkers ontdekt onder asfalt in Enschede: ‘We bewaren een stukje geschiedenis’
De Helmerstraat loopt vanaf de Helmerhoek in Enschede naar Usselo, slingerend door het Twentse landschap. Momenteel wordt de straat onder handen genomen. Onder de asfaltlaag bleek geen zand te liggen, maar stenen. De gemeente laat, in overleg met de Historische Sociëteit Enschede en Lonneker, de stenen onder het asfalt liggen. Dick Buursink, voorzitter van de historische sociëteit, legt uit waarom: "We wilden de stenen behouden, en dit is de beste oplossing."
De Helmerstraat wordt vooral gebruikt door wandelaars en fietsers. Auto’s en tractoren rijden er alleen als ze er moeten zijn. Wandelaars ontdekten tot hun verrassing dat de weg van asfalt overgaat in klinkers in plaats van zand. Eén van hen schreef op Facebook: "Ik keek verbaasd naar de grond. Er liggen allemaal klinkers, nog steeds netjes en strak, als een straat in de grond."
Slingerend door het landschap
Dick Buursink is niet zo verrast. “Samen met de gemeente Enschede willen we de historie van deze weg bewaren. De weg was rond het begin van de 20ste eeuw nog voornamelijk zand en gravel. Hij werd gebruikt als verbindingsweg tussen allerlei erven en weilanden. Daarom slingert hij ook zo.” Buursink heeft er, samen met de Stichting Historische Sociëteit Enschede en Lonneker, bij de gemeente op aangedrongen om de kronkelende vorm van de weg te behouden.
“Dat kostte enige moeite”, vervolgt Buursink. “Het is al een keer misgegaan. De Harberinksweg in Enschede had nog de oude klinkerstraat. De gemeente gaf daar opdracht om de klinkers eruit te halen. Hierbij was alleen het besef nog niet ingedaald dat de stenen van historische waarde konden zijn. Om dit in de toekomst niet weer te laten gebeuren, hebben we nu afspraken met de gemeente liggen om deze erfverbindingswegen in hun cultuurhistorische waarde te laten.”
Klinkers
“In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw werd de straat geplaveid met klinkers. De wal ernaast komt uit de jaren veertig. Paard en wagen, karren en de vroege mechanische landbouwvoertuigen konden er makkelijker overheen."
De oude wegverharding in ere herstellen is volgens Buursink geen optie. "Die klinkers zijn niet bestand tegen hedendaagse, zwaardere voertuigen en de straat zou snel verzakken. Klinkers geven daarbij ook meer geluidsoverlast en het is niet fijn om er met de fiets overheen te gaan.”
Daarom is gekozen voor de optie om de klinkers onder het vernieuwde asfalt te laten liggen. “Op die manier blijven ze bewaard. Ze blijven nog twee weken zichtbaar, daarna komt er asfalt overheen en verdwijnt de geschiedenis weer onder de grond.”
