Rustige inloopavond azc in Enschede: wel veel zorgen om veiligheid en omvang

De avond had een open opzet. Geen monologen voor een zaal met dertig ondernemers en een kleine vijftig bewoners - dat waren zo ongeveer de aantallen - maar tafels met concepten voor het bouwplan en andere informatie. En medewerkers van het Centraal Orgaan Asielopvang (COA) en de gemeente, drie wethouders en een burgemeester aan wie vragen gesteld en bij wie zorgen geuit konden worden.

Boosheid, maar toch vooral zorgen en vragen

Jazeker, er was boosheid. Over een gebrek aan betrokkenheid bij de plannen. Over mogelijke waardedaling van onroerend goed. Over een gedwongen verhuizing. Er was wantrouwen, mede gevoed door een late en selectieve uitnodiging; niet iedereen in de omgeving ontving er een. ‘Opzet’, vermoedde er een. ‘Ze willen het erdoor drukken,’ meende een ander. Maar grosso modo werd er vooral gepraat.

“Ik denk niet dat ik alle zorgen heb kunnen wegnemen”, zei een COA-medewerker na afloop. “Maar ik vond mensen heel open. En ik begrijp de zorgen over veiligheid.” Na drie jaar bij de asielorganisatie, waarvan het laatste halfjaar bij de noodopvang op Vliegveld Twenthe, is haar ervaring dat het in de praktijk enorm meevalt. “Natuurlijk zijn er incidenten, zoals in iedere normale wijk. Maar dan gaat het eigenlijk altijd om bewoners onderling. Niet om mensen van buiten.”

Bob van ’t Klooster, communicatiemedewerker van het COA, bevestigt dat beeld. “Op dit soort plekken zie je zelden problemen. Het gros van de bewoners blijft hier en bouwt een nieuw bestaan op. Mensen werken, kinderen gaan naar school. Er is permanent bewaking en de sociale controle is groot.”

Scepsis

Kan allemaal waar zijn, het nam de scepsis bij de meeste bezoekers van de informatie-avond niet weg. “Wij hebben drie jaar geleden een huis gekocht, hier om de hoek. Ik ben bijna klaar met mijn studie en dan wilden we de volgende woonstap maken.” Naast de vrees voor waardedaling van een woning (en de consequenties voor die volgende stap), is er zorg om de veiligheid op straat. “Ik neem de bus naar school. Hoe gaat dat straks, als hier 550 mensen zitten? Ik kom uit een klein dorp, dan is dit wel wat anders.”

Dat aantal was aanleiding voor een hoop vragen. “Vijfhonderdvijftig op zo’n kleine ruimte? Hoe dan!” Waren het er tweehonderd geweest, dan had het al heel anders gevoeld, zegt een buurtbewoner. “Maar ja, het hangt er ook vanaf wat voor mensen het zijn, hè? Alleenstaande mannen of gezinnen?”

Burgemeester Roelof Bleker, die de vraag krijgt, is er maar duidelijk over. “Er komen hier veel alleenstaande mannen. Maar ook gezinnen.” Aan de Parkweg worden in de zomer, als sloop en bouw gedaan zijn, de asielzoekers gehuisvest die nu in de noodopvang op het vliegveld zitten.

Wanneer het azc aan de Parkweg in bedrijf is, is de veiligheid binnen de poort een zaak van het COA. Daarbuiten is het de verantwoordelijkheid van de gemeente, en meer specifiek: van de burgemeester.

Vleermuizen

COA en gemeente mikken op een opening medio volgend jaar. Dat moet ook wel; het contract met Vliegveld Twente Evenementenlocatie, waar de tijdelijke noodopvang is gevestigd, loopt eind juli 2024 af. Overigens zijn de panden aan de Parkweg van dezelfde eigenaar. Toeval, verklaarde wethouder Diepemaat een week geleden. “We hebben alle potentiële locaties serieus bekeken en beoordeeld.”

Eén centrale hal wordt gerenoveerd, de andere worden gesloopt en vervangen door woonunits die relatief snel te plaatsen zijn. De bouw is voor rekening en verantwoordelijkheid van het COA. “Er zijn vooraf al de nodige onderzoeken gedaan”, stelt vastgoed-wethouder Jeroen Diepemaat. “Maar wij moeten uiteindelijk wel de vergunning verlenen. Het gaat om een regulier vergunningtraject voor een bijzondere bestemming.”

De wethouder en Van ’t Klooster bevestigen de informatie die 1Twente kreeg dat er vleermuizen in een van de te slopen hallen gezien waren, die leveren volgens de laatste geen belemmering op. “Ook dat is onderzocht en het ging om foeragerende vleermuizen, niet om nesten.”

Politieke keuze: één locatie met 550 plekken

Dat Enschede 550 asielzoekers opvangt, op één locatie en dan niet op Vliegveld Twenthe, is het resultaat van lang politiek debat in de gemeenteraad. Over dat traject en de afwegingen die daarbij speelden is op de website van 1Twente in eerdere publicaties veel informatie te vinden.

Doorslaggevende factoren waren het dringende verzoek van de staatssecretaris aan alle Nederlandse gemeenten om extra opvangplekken en de toezegging dat het bij 550 plekken blijft; de kosten voor opvang en het managen van een of meerdere locaties en beloften aan omwonenden van het vliegveld, waar meermaals asielzoekers zijn opgevangen.

(Nog) geen bewonersplatform of ondernemersvereniging

De beperkte uitnodiging voor de informatieavond van woensdag bleek inderdaad opzet. Net als de late aankondiging. Zowel gemeente als COA willen taferelen als in 2015, toen de mogelijke komst van een azc tot veel onrust leidde, voorkomen en tijd en ruimte hebben voor gesprek. Diepemaat: “Er zit hier geen bewonersplatform of een ondernemersvereniging. We willen de communicatie toch zorgvuldig doen, dat is dan alleen wat lastiger.”

De gemeente heeft informatiebijeenkomsten voor een tweede schil bewoners en bedrijven aangekondigd. Die vinden binnenkort plaats. Overigens denken zowel ondernemers als bewoners die woensdagavond aanwezig waren nu toch aan een of andere vorm van vereniging.