Twentse gemeenten op ramkoers met provincie over energiebeleid: 'We maken een pas op de plaats'

Met de komst van een nieuwe coalitie na de Provinciale Statenverkiezingen eerder dit jaar, is er ook sprake van nieuw energiebeleid. Verkiezingswinnaar BBB heeft met VVD, GroenLinks, PvdA en SGP in het coalitieakkoord bijvoorbeeld afgesproken dat er geen (grote) zonneparken op landbouwgrond meer worden toegestaan.

Windclusters 'onduidelijk'

Eerder in de zomer, in de eindfase van de coalitieonderhandelingen, werd met steun van dezelfde partijen in een motie al afgedwongen dat buiten de door de provincie aangewezen 'clustergebieden' alleen windturbines zijn toegestaan in clusters van minimaal vier.

In de onderstaande afbeelding zijn die clustergebieden afgebeeld. Deze volgen in Twente onder meer de route van de A1 een de A35. In deze lichtblauwe gebieden zijn dus her en der 'losse' windturbines toegestaan, daarbuiten alleen als ze deel uitmaken van een cluster, zoals bij Buurse.

De provinciale regels klinken wat vaag. En dat is precies waar belangengroepen, maar nu ook de politieke werkgroep van RES Twente, zich druk om maken. 'In het voorgenomen windbeleid wordt niet duidelijk gemaakt op welke basis clustergebieden zijn aangewezen en waarom gekozen is voor een cluster van vier turbines buiten de clustergebieden', staat in de brief die ook naar het college van Gedeputeerde Staten is gestuurd.

Plannen op losse schroeven

'Ook blijft ongemotiveerd waarom Gedeputeerde Staten ervoor kiest om stringenter zonbeleid toe te passen dan landelijk is afgesproken in het onlangs gesloten bestuursakkoord', gaat de werkgroep RES Twente verder.

Zoals hierboven beschreven is in het nieuw coalitieakkoord van Overijssel afgesproken dat zonneparken op landbouw niet meer worden toegestaan. Daarmee komt het beleid rondom de energietransitie in deze regio niet vooruit, vinden de Twentse wethouders.

'Veel lokaal gedragen projecten, waar vaak al jaren aan gewerkt is, staan ineens op losse schroeven. Soms moeizaam verkregen draagvlak voor energietransitiebeleid in gemeenteraden staat onder druk.' In Enschede is bijvoorbeeld twee jaar gewerkt aan een groot zonnepark in buurtschap Broekheurne. Dat lijkt nu in principe van de baan. 'Dit heeft zijn weerslag op het vertrouwen, het enthousiasme en het doorzettingsvermogen van onze lokale partners.'

Verhouding wind/zon

Ten slotte vindt de werkgroep RES Twente ook dat het provinciebestuur onterecht vasthoudt aan 60 procent wind/40 procent zon als een 'hard afgesproken verhouding' bij het behalen van de doelstellingen. In de RES-afspraken gaat het om een 'streven'. Volgens de provincie en Enexis is de verhouding 60/40 overigens nodig vanwege de krapte op het elektriciteitsnet. Omdat veel lokale energieplannen verhoudingsgewijs uit weinig windenergie bestaan, kunnen meer windturbines volgens Enexis een oplossing zijn.

Proces voorlopig stopgezet

De veertien wethouders wijzen er in hun brief op dat een belangrijk doel van de Regionale Energiestrategie het zogeheten 'lokaal draagvlak' is en dat de provincie daar nu doorheen fietst. Ze verliezen een deel van de lokale autonomie door nieuwe regels vanuit de provincie. 'In een gelijkwaardige samenwerking had de provincie deze uitgangspunten behoren in te brengen in het RES-overleg, om vervolgens tot gezamenlijk gedragen beleidswijzigingen te komen.'

Op dit moment wordt gewerkt aan de RES 2.0, waarin concretere afspraken worden gemaakt over aantallen en locaties van windturbines en zonneparken. De veertien gemeenten gaan daar voorlopig niet mee verder en maken een 'pas op de plaats'. 'Wij verzoeken u om in de tussenliggende fase serieus én op basis van gelijkwaardigheid in overleg te treden met de RES-partners voor u het wind- en zonbeleid definitief vaststel', schrijven zij.

'Eerst reageren op brieven'

Tot die tijd liggen de gemeenten en de provincie dus op ramkoers. 1Twente heeft gedeputeerde Tijs de Bree, die duurzaamheid in zijn portefeuille heeft, gevraagd om een eerste reactie. Via een woordvoerster laat hij echter weten dat hij eerst de RES-Regio's Twente en West-Overijssel (dat een soortgelijke brief stuurde) van repliek wil dienen, voordat hij in de media naar buiten treedt over de ontstane situatie.