Klankkast Meral geeft Turkse ouderen in Hengelo gevoel van thuiskomen
Als je je eigen taal hoort, voelt dat vaak als thuiskomen, waar je ook bent. Dat blijkt uit onderzoek. Het kunnen horen en spreken van die taal is vaak van grote invloed op het welzijn van mensen, met name ouderen. Voor Twentse ouderen is daarom vorig jaar een speciale 'klankkast' ontwikkeld met verhalen in het Twents: Marie. Nu hebben de initiatiefnemers een versie gemaakt voor ouderen met een Turkse achtergrond: Meral. De eerste van het land staat in Hengelo.
Papatya
Meral is te vinden in een speciale kamer van dagbegeleidingslocatie Papatya van Carintreggeland aan de Klimopstraat. Deze ruimte is bedoeld voor ouderen die van oorsprong uit Turkije komen. Ze drinken er koffie, doen een spelletje, zijn creatief bezig en ze praten onderling Turks. Nog niet zo lang geleden hebben ze voor het eerst kennisgemaakt met Meral. De klankkast - die uit verschillende onderdelen bestaat - staat in de hoek van de kamer.
Wie een deurtje van een kast opent, krijgt meteen de stem van Meral te horen. In het Turks vertelt ze verhalen die aansluiten op de achtergrond van de bezoekers. Het gaat over de periode waarin de ouderen naar Nederland zijn gekomen, hun werk in de textielfabriek, maar ook over de gewoontes van hun thuisland.
Tranen
Feriha Adak heeft al de nodige tranen weggepinkt. Ze spreekt nauwelijks Nederlands en in het Turks probeert ze duidelijk te maken dat bij haar alle herinneringen aan haar kindertijd weer naar boven komen. Meryem Acar-Odabas van Carintreggeland vertolkt Feriha's woorden en gevoel naar het Nederlands. Mereyem: "Dit project is heel belangrijk voor ouderen als Feriha. Ik heb al heel wat tranen gezien, maar er wordt ook gelachen. Er komen onder meer mensen met dementie hier. Als je die weer meeneemt naar vroeger, brengt dat iets heel moois."
Zusjes
Lubert Priems is de initiatiefnemer en een van de makers van de klankkast. "Meral heeft al heel wat zusjes in het land. Ook in België hebben we al een klankkast geleverd. Het horen en spreken van je eigen taal maakt je gelukkig. Dat besef je ook weer als je de ouderen hier ziet." Meral is de eerste klankkast, waarbij in een buitenlandse taal wordt gesproken.
Meral is de artistieke en journalistieke interpretatie van het wetenschappelijk onderzoek van sociaal cultureel antropologe Jolien Makkinga (Meertens Instituut) en Hoogleraar Taalcultuur Leonie Cornips (Universiteit Maastricht). Zij onderzochten hoe het spreken van dialect van invloed kan zijn op je gevoelens van welzijn in een verpleeghuis. Documentairemaker Lubert Priems volgde deze wetenschappers tijdens hun onderzoek in het Maastrichts zorgcentrum Lenculenhof. Meer weten? Kijk hier!
Primeur
Die primeur staat dus in Hengelo, omdat de zorginstelling erom had gevraagd. Priems: "Veel zorgmedewerkers spreken natuurlijk geen Turks, dus zo horen ze hun eigen taal ook weer. We hebben voor de Turkse variant gekozen, omdat er een grote groep ouderen van Turkse komaf is, die als gastarbeider naar Nederland kwam. Die groep gaat nu de verpleegzorg in."
Meral staat nog tot en met half januari in Hengelo. Daarna verhuist de klankkast naar Almelo, om vervolgens heel Nederland door te gaan. Lubert Priems: "We nodigen iedereen uit om kennis te komen maken met Meral. Ook mensen die geen Turks kunnen. Haar Nederlands sprekende dochter (te vinden via een QR-code) helpt je graag op weg."
Gerelateerd
