Veldwachter Ekkel en smokkelaar Kaal’n Mannes staan elkaar naar het leven tijdens Historisch Schouwspel in ‘goddeloos Den Ham’

Menig (import)Tukker zegt het er meteen bij, als ‘ie ‘Den Ham’ hoort: “Oh! ‘Goddeloz’n Ham’ bedoel je.” Die term stamt uit de periode die zaterdag even terug wordt gehaald. We schrijven 1826. Den Ham, de laatste pleisterplaats tussen Ommen en Duitsland, is gruwelijk arm. Reizigers wisselen er hun paarden, vinden vertier in kroegen en het bed van vrouwen die niet de hunne zijn.

Sodom en Gomorra

Het dorp trekt wonderlijk volk; avonturiers, reizigers, sjacheraars, vagebonden en smokkelaars, die er een losse levensstijl op nahouden. In de acht herbergen die het dorp telt wordt gezopen en gefeest. Inkomens verdwijnen sneller dan het verdiend is.

Maar het zijn bepaald niet alleen lui van ‘buut’n’ die zout, suiker, cognac en tabak smokkelen. De inwoners van het dorp (onder wie ook kinderen) hebben zich het ambacht allang eigen gemaakt. De winters zijn lang en koud, werk is er niet, armoede des te meer, en zij kennen het moeras als hun broekzak.

Kommiezen en koddebeiers proberen nog iets van openbare orde in dat Sodom en Gomorra te handhaven en maken verwoed jacht op de ‘pakkendragers’, die met hun clandestiene waar de velden en moerassen doorkruisen. In die term - pakkendragers - klinkt iets door van de schaal waarop dat gebeurt.

Kaal’n Mannes (Herman van de Schuur) is smokkelaar, Ekkel (Gert Jurjens) veldwachter. Zaterdag brengen zij met honderd anderen (onder wie dertig kinderen) het inmiddels allesbehalve goddeloze Den Ham van toen tot leven.