Burgemeester Enschede wekt woede door weigering foto bij viering in synagoge, excuses aangeboden

In het kader van Chanoeka (het Joodse feest van het licht) en ter viering van het 95-jarige bestaan van de sjoel (de synagoge) had er maandagavond een concert plaats in het gebedshuis aan de Prinsestraat. Burgemeester Roelof Bleker was daarvoor uitgenodigd, net als de ambassadeur van Israël in Nederland, Modi Ephraim.

Achterin de zaal

Bleker zegde zijn komst aan het chanoekaconcert toe, maar vroeg voorafgaand hieraan via zijn kabinetschef om 'prudent om te gaan met de beeldvorming'. Met andere woorden: de burgemeester heeft laten weten dat hij het niet op prijs stelt als hij met de Israëlische ambassadeur tijdens of na het concert op de foto wordt gezet. Dit verzoek viel bij het organiserende comité in het verkeerde keelgat.

Als eregasten zouden Bleker en Ephraim naast elkaar hebben gezeten bij de viering in de sjoel. Voorzitter Jaap Hartog van de Joodse Gemeente Twente zou de burgemeester te kennen hebben gegeven dat hij dan beter thuis zou kunnen blijven. Maar dat als hij toch zou komen, hem de toegang tot de synagoge niet geweigerd zou worden. Uiteindelijk zou Bleker achterin de zaal hebben gezeten.

'Afstand houden tot conflict'

Na afloop van het wekelijkse vragenuurtje van de gemeenteraad, maar nog voor aanvang van het chanoekaconcert, deed Bleker melding van de ontstane commotie en zijn beweegredenen. "Juist in deze zorgelijke tijden wil ik erbij zijn, maar gezien het conflict wil ik geen positie innemen", aldus Bleker. Hij constateert dat dit anders is gevallen. "Ik voel echt hoe groot de zorgen zijn in de Joodse gemeenschap, maar ik zou graag afstand houden tot dit internationale conflict."

Kritiek, maar ook begrip

Die uitleg kwam Bleker op kritiek te staan vanuit de raad. "Dom", aldus Hidde Heutink (PVV), die vindt dat de burgemeester door zijn opstelling juist een positie inneemt. "U moet toch een verbinder zijn?" Ook vanuit de VVD, het CDA en EnschedeAnders klonk er scherpe kritiek. "Dit is geen feestje voor het 95-jarige bestaan van de staat Israël, maar van de 95-jarige synagoge in uw eigen stad", aldus Rachel Denneboom (VVD).

Gertjan Tillema (D66) waarschuwde Bleker zich niet te laten leiden door angst. "Op het moment dat er zo'n foto zou verschijnen is er volstrekt niets partijdigs aan." Vanuit PvdA, GroenLinks en Burgerbelangen klonk er begrip. "Ga er in deze tijd maar eens aan staan als burgemeester. Achteraf doe je het nooit goed", aldus BBE-fractieleider Barry Overink.

'Disrespect'

Na afloop van het concert verscheen er een statement van het Centraal Joods Overleg, waarin Joodse organisaties uit het hele land samenwerken. "De opstelling van Bleker is onbegrijpelijk en onacceptabel. Het getuigt van disrespect voor de heer Ephraïm en voor de Joodse gemeenschap in Enschede", aldus voorzitter Chanan Hertzberger.

Hij beschuldigt de burgemeester van duikgedrag en vraagt hem zijn excuses aan te bieden. Ambassadeur Modi Ephraïm zelf heeft via X over de 'emotionele viering' in de synagoge bericht, maar maakt verder geen woorden vuil aan de rel. "In mijn woorden heb ik opgeroepen om samen te strijden tegen haat en antisemitisme."

Excuses aangeboden

Voorzitter Jaap Hartog van de Joodse Gemeente Twente wil een dag na het chanoekaconcert 'een punt zetten achter deze affaire en alleen maar terugkijken op een prachtige avond'. Hij zegt door de burgemeester te zijn gebeld en excuses te hebben ontvangen. Dat zou ook gelden voor de Israëlische ambassadeur.

In een officiële verklaring bevestigt Roelof Bleker dat hij zijn excuses heeft aangeboden. "Ik ben er voor alle Enschedeërs en wil daarom wegblijven van internationale conflicten. Het was op geen enkele manier mijn intentie om een schaduw over het Chanoeka-feest en het jubileum van de 95-jarige synagoge in Enschede te werpen."

Bleker zegt Jaap Hartog binnenkort te zullen ontmoeten. Vlak na de aanslagen van Hamas in Israël (7 oktober) was er ook al spanning tussen de Joodse Gemeente Twente en de gemeente Enschede. Toen vond de organisatie dat de burgemeester zich te weinig inspande om de veiligheid van bezoekers van de synagoge te garanderen.