Zo gemakkelijk is het om zwaar illegaal vuurwerk te kopen: ‘Stop de cobra maar gauw in je tasje’

Met een bonkend hart sta ik te wachten op een verlaten parkeerplaats. De opnameapparatuur voel ik onder mijn jas branden en mijn blik gaat naar de verborgen camera die in het tasje onder mijn arm bungelt. Mijn afspraak is laat en ik sta in de avondschemering zoekend om mij heen te kijken. Iedereen die voorbijrijdt kan mijn 'cobra dealer' zijn en ik bedenk me dat dit een geschikte plek is voor een schimmige transactie.

Tijdens jaarwisselingen bleef het voor mij altijd bij een paar wondertollen afsteken en kikkererwten gooien, laat staan dat ik ooit illegaal vuurwerk heb gekocht. Daarom begint de jacht op 'een handgranaat' bij het googelen van 'Hoe koop ik een cobra 6?'. Op deze vraag krijg ik al snel meerdere antwoorden.

Er verschijnen professioneel ogende webshops met teksten zoals 'Voor 14.00 besteld, zelfde dag opgestuurd.' De ontstekingsgevoelige explosieven worden gratis verzonden. Ik besluit verder te googelen en stuit op verschillende berichten van de politie waarin zij oproepen om de cobra 6 niet te kopen of te bestellen, omdat je hiermee jezelf en je omgeving in gevaar brengt.

Gevaarlijk

"Het is heel gevaarlijk vuurwerk omdat het flitspoeder bevat dat is heel onstabiel en kan door wrijving of statische elektriciteit ontploffen. We hebben in woonwijken dozen vol met vuurwerk in schuurtjes gezien. Hiermee breng je ook je buren in gevaar", legt Anne Coenen, woordvoerder van de politie Oost-Nederland uit wanneer ik haar naar de risico's vraag.

Aanslagen

Dit vuurwerk wordt ook voor aanslagen en bedreigingen misbruikt, wat ook in Overijssel gebeurt. Hierbij waren mensen zoals politici, een bejaarde vrouw en iemand met een drugsschuld het doelwit. In twee gevallen verloren slachtoffers zelfs een deel van hun hand, en een slachtoffer hield er blijvende gehoorschade aan over.

Om inzicht te krijgen in de moeilijkheidsgraad van het kopen van illegaal vuurwerk zoek ik verder op sociaal mediakanalen. Hier zie ik pas echt hoe ongelofelijk makkelijk het is om dit te kopen zonder enige voorkennis. Op Tiktok struikel ik over video's waarin verkopers van illegaal vuurwerk hun cobra's tentoonstellen.

Dit geldt ook voor andere sociale media alhoewel er ook veel berichten verschijnen van de politie. In deze berichten vertellen zij over de kilo’s illegaal vuurwerk die in beslag zijn genomen en hoe strafbaar het bezit of de verkoop hiervan is. Dat het een strijd is tussen justitie en deze lucratieve handel laten deze zoekresultaten in een oogopslag zien.

Na deze korte zoektocht heb ik uiteenlopende mogelijkheden gevonden voor het kopen van zware explosieven, maar ik val in een nieuwe verbazing dat dit ook nog eens op een ‘anonieme’ manier kan. Op mijn beeldscherm verschijnt een Telegramgroep ‘Vuurwerkhandel’ en ik besluit om deze naam op te zoeken in de app.

Wanneer ik deze groep open beland ik pas echt in de wereld van illegaal vuurwerk. Ik krijg al snel toegang tot meerdere Telegramgroepen waarin op grote schaal wordt gehandeld. Nadat ik deelnemer van de groep ben geworden kan ik berichten versturen en daarin ben ik niet de enige.

In deze groepen zitten tienduizenden leden waaronder ook veel Overijsselaars. Er verschijnen duizenden berichten wanneer ik steden zoals Enschede, Zwolle, Almelo, Deventer, Oldenzaal, Kampen en Hengelo in de zoekbalk intoets. Hierin doen mensen een oproep voor het vuurwerk dat zij zoeken of willen verkopen.

De regels voor deze chatgroepen zijn vrij duidelijk ‘betaal niks vooraf, laat niet verzenden en eerst spullen dan geld’. Hier hou ik mij aan en ik probeer een afspraak te maken voor het kopen van een cobra. Ik zoek contact met verkopers in Overijssel door hen rechtstreeks een bericht te sturen en oproepen te doen in de chatgroepen.

Aliassen en anonimiteit

Leden gebruiken net zoals ik veelal aliassen en telefoonnummers hoeven niet zichtbaar te zijn, waardoor de sfeer van anonimiteit heerst. Na een paar minuten ontvang ik al reacties van verkopers die een afspraak willen maken. Een persoon met wie ik contact heb reageert vriendelijk en is bereid om voor een pakje cobra’s, dit zijn drie stuks, af te spreken. Dat geldt niet voor iedereen.

Een andere verkoper die zichzelf ‘De Duitse’ noemt komt niet voor deze hoeveelheid bezorgen. Daarom krijg ik de indruk dat de verkoper waar ik contact mee heb de cobra's verkoopt als bijverdienste. Dit komt ook doordat hij over zijn werk bericht waardoor hij het einde van de dag kan afspreken. De dag en tijd zijn een half uur na de start van mijn zoektocht al afgesproken.

Verborgen camera

Ik mag de locatie bepalen wat mij een prettig gevoel geeft. Ik stel voor om op de parkeerplaats van een bouwmarkt af te spreken en een collega gaat met mij mee. Onderweg voel ik de spanning opkomen omdat ik volgehangen ben met opnameapparatuur en een verborgen camera. Met wie ik heb afgesproken blijft een verrassing, maar hier kom ik snel genoeg achter.

Nadat ik tien minuten lang zenuwachtig om mij heen heb gekeken verschijnt er een auto die voor mij parkeert. Een goedlachse persoon groet mij en overhandigt de cobra’s, waarna ik mijn hand door het autoraam van de verkoper steek met het geld.

“Stop de cobra’s maar gauw in je tasje”, zegt deze persoon nadat ik met dit illegale vuurwerk in mijn hand een praatje aanknoop. Antwoorden op vragen krijg ik niet en de verkoper rijdt snel weer door. Ik blijf achter met de cobra's in mijn tas en de verbazing hoe makkelijk het is om deze gevaarlijke explosieven te kopen.