Kunstenaar Pier van Dijk: "Niets is voor eeuwig en kunst evenmin"

'My studio is wherever I am'

Voor de beeldend kunstenaar, die op 1 februari jl. tachtig jaar werd, is het niet de gewoonte om mensen zomaar toe te laten in zijn atelier. Het is een persoonlijke plek. "Alleen goede vrienden en collega's zijn welkom op afspraak of spontaan." Van Dijk woonde en werkte in verschillende landen, maar ook in Nederland. Hij maakte er zijn motto van: 'My studio is wherever I am,' een motto dat hij 28 jaar geleden ook met krijt op het schoolbord schreef in het nog lege schoollokaal.

In die periode kwam de VPRO voor een kunstprogramma opnames maken in zijn Hengelose atelier. Van Dijk laat een foto uit die tijd zien, waarop is te zien dat er schildersezels in de ruimte zijn gezet. "Ik heb toen heel snel een installatie opgebouwd, zodat het er toch niet zo kaal uitzag."

Pakhuis

Het voormalige schoollokaal lijkt in niets meer op de ruimte die het was in 1996. Er is gewerkt, gebouwd en afgebroken. Grote stellingen staan vol met dozen en onderdelen van installaties. "Dit is typisch het atelier van een conceptueel beeldend kunstenaar die vooral objecten en installaties maakt. Daarvan heb je uiteindelijk de meeste rotzooi. Een installatie is doorgaans eenmalig. Je bedenkt iets. Je voert iets uit en je bouwt het op locatie op. Als de tentoonstelling voorbij is dan breek je het af. De installatie bestaat dan alleen nog uit losse onderdelen."

Aan die losse onderdelen, waarover Van Dijk het heeft, geen gebrek. Ze liggen overal in het atelier, waar je ook kijkt. Het heeft daarmee ook veel weg van een soort pakhuis. "Ik kan zelf haast nergens meer bij. Mijn werk heeft mij uit mijn atelier gedrukt."

Onze Vader

Aan de wand naast het raam hangt een werk van Van Dijk dat hij daar bij zijn intrek in de ruimte als eerste heeft opgehangen in 1996. 'Geef mij heden mijn dagelijks brood,' is de titel. "Het is een uitvergrote foto van mijn vader die mij het Onze Vader leert. Ik ben daar nog maar twee jaar oud en zit op m'n knietjes met m'n handjes gevouwen. Mijn vader staat voor me, leunend op de tafel. Hij zegt mij het Onze Vader voor en ik moet het nazeggen."

Bijzonder aan het veertig jaar oude werk is dat het een zeefdruk is, gedrukt met eetbare inkt op een groot vel ouwel. Van Dijk demonstreert het eetbare kunstwerk en scheurt de letter 'i' uit het woord 'ik', om vervolgens het kleine afgescheurde stukje ouwel op te vouwen en zwijgzaam op te eten. "Niets is voor eeuwig en kunst evenmin, helemaal als je het kunt opeten."

1963

Het atelier van Van Dijk is zo overvol dat hij er geen mensen meer kan ontvangen. Wie de ruimte betreedt en via een soort geitenpaadje door het atelier loopt, moet voorzichtig de ruimte doorworstelen en uitkijken om niets omver te stoten. Manoeuvrerend door zijn atelier vertelt Van Dijk hoe hij in 1963 naar buiten is getreden als kunstenaar. Dat was in die tijd nog niet met beeldende kunst, maar met poëzie. In 1966 verhuisde hij met zijn vrouw Thea naar Haaksbergen. Daar deed hij zijn eerste performance en begon hij met assemblages en objecten. "In Haaksbergen was helemaal niks als het gaat om kunst. Ik besloot daarom om m'n eigen galerie te openen. Die heeft twee jaar bestaan. Het was een lege slijterij die ik huurde in het centrum."

Omgeving als atelier

Van Dijk woonde en werkte vervolgens in Delden, Boekelo en Hengelo. "Ik heb dus op verschillende plekken in Twente mijn atelier gehad. Mijn laatste atelier is dus het atelier waar we nu zijn." Hij wijst wederom op zijn motto: My studio is wherever I am. "Dit motto geeft ook mijn reizen aan. Overal waar ik mij bevind, waar dan ook, gebruik ik de omgeving als mijn atelier."