Enschede heeft last van inflatie, maar gemeente verhoogt subsidies niet: 'Moeten nu zelf bijsturen'

Inflatie houdt kortgezegd de stijging van het algemene prijspeil in, ofwel geldontwaarding. Geld wordt letterlijk minder waard: je kan nu met 1 euro minder kopen dan een jaar geleden. In de politiek wordt zo'n 2 procent inflatie per jaar als wenselijk gezien. De werkelijke cijfers zitten daar al jaren flink boven. De oorlog in Oekraïne en de coronaperiode worden vaak als (mede-)oorzaak genoemd, maar ook de jarenlange lage rente als gevolg van het beleid van de Europese Centrale Bank speelt daarin een belangrijke rol.

Hoger dan verwacht

Een diepgaande analyse van de oorzaken van inflatie voert voor Enschede wat te ver. Maar feit is dat uiteindelijk inwoners de wrange vruchten ervan plukken. Zij zien immers de prijzen in de supermarkten en in hun vaste lasten harder stijgen dan hun inkomen. Maar dat geldt ook voor ondernemers en organisaties en dus ook voor de gemeente. In een brief aan de gemeenteraad schetst het college de gevolgen van de aanhoudende inflatie op de eigen bedrijfsvoering.

Die gevolgen zijn niet mals, omdat in de laatste begrotingen te weinig rekening is gehouden met de ontwikkeling van de inflatie. Alle (loon)kosten en subsidies worden jaarlijks verhoogd met een bedrag dat is gebaseerd op prijsstijgingen over meerdere jaren. Zolang het de stijging stabiel is, lijkt er weinig aan de hand. Een plotselinge stijging van de inflatie, zoals nu het geval is, werkt dus minder snel door. En dat is te zien in de laatste berekeningen.

10 miljoen per jaar

Vooral op het gebied van jeugdzorg en de Wmo (o.a. huishoudelijke hulp) werken de kostenstijgingen dit jaar flink door. Het gaat om zo'n 5 miljoen euro per jaar boven verwachting. Ook de lonen van ambtenaren stijgen harder dan waar rekening mee werd gehouden. Dat zorgt voor een extra kostenpost van uiteindelijk 3,9 miljoen vanaf volgend jaar.

Bij instellingen die subsidie krijgen van de gemeente is navraag gedaan naar de gevolgen van de inflatiecijfers. Het gaat hier bijvoorbeeld om de grote culturele instellingen, zoals het Wilminktheater, maar uiteraard ook om kleine organisaties. De conclusie is dat de lonen harder zijn gestegen dan voorzien. De meerkosten zijn 1,4 miljoen euro per jaar. Een optelsom leert dat het dus al met al om jaarlijks 10 miljoen euro gaat.

Bijsturen noodzakelijk

De gemeente Enschede wordt maar gedeeltelijk gecompenseerd voor de gevolgen van deze prijsstijgingen. Via het zogeheten Gemeentefonds is er slechts 2,5 miljoen euro beschikbaar om de gevolgen van inflatie op te vangen. De rest moet de gemeente dus compenseren door zelf bij te sturen (bezuinigen) of de gemeentelijke spaarpot aan te spreken. In het laatste geval gaat de financiële positie van de gemeente hard achteruit. Bovendien gaan ook andere samenwerkingsverbanden, zoals de Veiligheidsregio Twente of SamenTwente, meer aanspraak maken op gemeentelijke bijdragen.

"Aangezien de noodzaak om als gemeente zelf financieel bij te moeten sturen hoog is, kunnen wij geen extra structurele indexatie toe gaan passen", schrijft het college van B&W aan de gemeenteraad. Met andere woorden staat hier dat het college niet van plan is om subsidies verder te verhogen om instellingen te compenseren voor inflatie. "Algemene indruk is dat instellingen binnen hun eigen bedrijfsvoering en inhoudelijk programma keuzes moeten maken om uit te komen met de budgetten die de gemeente verstrekt."

Uit een inventarisatie zou blijken dat diverse instellingen op sociaal-maatschappelijk en cultureel vlak proberen te zoeken naar extra bijdragen uit fondsen, subsidies en kostenbesparingen om versobering van dienstverlening of aanbod in de toekomst te voorkomen. Het college denkt wel aan het beschikbaar stellen van eenmalige bijdragen om instellingen te helpen bij het maken van toekomstbestendige keuzes. Een concreet plan daarvoor ligt er overigens nog niet.