COA gaat vervuilde grond niet saneren, asielopvang in Enschede verrijst op extra 'afdeklaag'

De staat van de ondergrond op het terrein waar straks 550 asielzoekers worden opgevangen, leidde afgelopen maanden tot bezorgdheid in de lokale politiek. SP-fractieleider Piet van Ek vernam van oud-medewerkers van Kooy dat er (op meerdere plekken) een grote hoeveelheid asbest in de grond zou zijn gedumpt. Dat de bodem vervuild was, wist de gemeente, maar wethouder Harmjan Vedder liet in antwoord op Van Ek weten eerst de vergunningaanvraag af te wachten.

Olie, asbest en metalen

In het voorjaar van 2019 stuurt ingenieursbureau Bilfinger Tebodin een bodemadvies naar de gemeente Enschede. De gemeente heeft een kleine vijftig locaties op het oog, waar mogelijk meer onderzoek nodig is in het kader van vervuiling in de ondergrond. Een daarvan is Parkweg 155. Conclusie: er is te weinig bekend over vervuiling van asbest en olie in de bodem, terwijl het gezien de werkzaamheden van de inmiddels opgedoekte isolatiefabriek aannemelijk is dat die vervuiling er is.

Omdat er in het verleden drie grote branden zijn geweest en omdat het terrein grenst aan een locatie waar ooit een teflonfabriek stond, is er het risico dat er schadelijke PFAS, chemische stoffen die onder meer in blusschuim zijn verwerkt, in de grond zitten. Net als zware metalen. Het adviesbureau ziet genoeg aanleidingen voor nader onderzoek.

'Ernstige verontreiniging'

Op het moment dat de ingenieur van Bilfinger zijn advies uitbracht was nog niet bekend dat er vlak daarvoor al een uitgebreid bodemonderzoek was uitgevoerd. Dat was in opdracht van de eigenaren van de oude Kooyfabriek, omdat ze op het punt stonden om het terrein te verkopen. Die koper bleek later ondernemer Jan van Eck te zijn, de huidige eigenaar van het terrein. Tijdens het onderzoek eind 2018 zijn op twintig plekken gaten geboord om de aanwezigheid van asbest te onderzoeken.

Over een groot deel van het terrein zijn asbestdeeltjes aangetroffen, maar op 'slechts' één van de boorlocaties werden de daarvoor geldende normen overschreden. Om de omvang en de ernst van deze vervuiling beter in beeld te krijgen, is in het bodemrapport geadviseerd om verder onderzoek te doen.

Duidelijk is wel dat er met name ter hoogte van een oude brandstoftank het grondwater ernstig vervuild is met olieproducten. Verspreid over het hele terrein is bovendien sprake van verontreiniging door metalen en PAK (kankerverwekkende stoffen die ontstaan door onvolledige verbranding). 'Er is sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging en daarmee een saneringsnoodzaak', stelt onderzoeksbureau Geofoxx. Over aanwezigheid van PFAS staat overigens niets geschreven.

Afdeklaag

Op basis van het rapport uit december 2018 komt het COA tot de conclusie dat er geen noodzaak is om saneringswerkzaamheden uit te voeren. In de vergunningaanvraag staat dat de vloeren van de huidige gebouwen (na de eventuele sloop) blijven liggen. Ook de terreinverharding (zoals de parkeerplaats) blijft liggen. De woonunits worden dus bovenop de vloeren en de aanwezige verharding geplaatst. Het zuidelijke terreindeel wordt opgehoogd met zand met daarbovenop een afdeklaag van betonplaten. 'Daarmee wordt ook voor dit terreindeel vermeden dat verontreinigde grond moet worden geroerd', staat in de aanvraag.

Azc op schema

Een woordvoerder van het COA bevestigt desgevraagd dat er op dit moment geen sprake zal zijn van sanering. Eerst wordt er begonnen met het verwijderen van asbest uit de bestaande panden en daarna wordt er gesloopt. De verwachting is nog altijd dat de eerste woonunits in maart zullen arriveren. De vergunningaanvraag van het COA wacht formeel nog op goedkeuring.