Het Ministerie van Defensie zoekt naarstig naar uitbreiding voor militaire opslag en oefenterreinen. 'Omdat de veiligheidssituatie verandert', luidt de reden. Daarmee wordt onder meer gedoeld op het conflict tussen Rusland en Oekraïne, waar ook Nederland zich als NAVO- en EU-bondgenoot mee bemoeit door wapentuig te leveren. Om paraat te kunnen staan vindt Defensie dat er flink geïnvesteerd moet worden in militaire infrastructuur. Twente Airport is in beeld als oefengebied voor vrachtdrones. De luchthaven grijpt de interesse aan om haar eigen toekomst zeker te kunnen stellen.
Alle plannen en voorkeurslocaties van het leger staan beschreven in het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie. Een blauwdruk van die plannen heeft de afgelopen twee maanden ter inzage gelegen. Onder meer gemeenten en provincies konden via een zienswijze hun mening geven of meedenken. Vanuit de Technology Base Twente (de overkoepelende organisatie van Twente Airport) en de provincie Overijssel zijn er zienswijzen verstuurd.
De connectie tussen Twente Airport en Defensie is groot. Dat heeft alles te maken met de tijd dat de luchthaven nog onderdeel was van de militaire Vliegbasis Twenthe. In 2007 werd de vliegbasis gesloten en zes jaar later verloor het terrein ook de militaire functie. Toch wordt er zo nu en dan door de luchtmacht nog gebruik gemaakt van het vliegveld en het Twentse luchtruim voor oefeningen, zoals vorig jaar met de 'operatie Falcon Leap'.
Opnieuw heeft Defensie de ogen gericht op de luchthaven ten noorden van Enschede. Er wordt namelijk een infrastructuur opgetuigd om te kunnen oefenen met drones. Deze onbemande vliegtuigen of helikopters worden steeds vaker in oorlogsgebieden toegepast. Specifiek gaat het om transportdrones, ofwel cargodrones, met een gewicht tot zo'n 250 kilogram. Hoewel Vliegbasis Deelen (bij Arnhem) al geldt als uitvalslocatie voor de onbemande systemen, zijn er vliegroutes nodig om te kunnen oefenen. Daar komt Twente Airport in beeld.
De Twentse luchthaven is volgens Defensie interessant vanwege de aanwezigheid van Space53. Dit is een test- en ontwikkelcentrum dat zich heeft gespecialiseerd op het gebied drones. Bedrijventerrein Technology Base Twente (gedeeld eigendom van de gemeente Enschede en de provincie Overijssel) zal Defensie met open armen ontvangen. Zoveel is duidelijk in een zienswijze die afgelopen weken is ingediend. Sterker: als het aan de exploitant van Twente Airport ligt is er nog wel meer mogelijk.
Niet alleen voor het oefenen met vrachtdrones is de blik van Defensie op Twente gevallen. Ook de komst van een grootschalige munitieopslag (of in het alternatieve scenario twee kleine opslagen) is een mogelijkheid. Defensie verwacht dat de voorraad munitie op langere termijn fors wordt opgehoogd. En die voorraad moet ergens opgeslagen worden. Voor die locatie zijn zeven mogelijke gebieden in het midden en oosten van Nederland in het vizier. Een daarvan is het buitengebied in de driehoek Oldenzaal-Ootmarsum-Weerselo.
De startbaan wordt slechts beperkt gebruikt door de civiele luchtvaart en is dus makkelijk dagen of dagdelen af te huren. 'We zien al met al vanuit het huidige civiele gebruik goede kansen voor militair medegebruik, juist voor trainingen met inzet van nieuw en innovatief materiaal, dat u op een veilig en afgesloten terrein kunt testen en uitproberen", aldus de Technology Base in haar zienswijze. 'We gaan dus ook graag in gesprek om ook mogelijk ander militair gebruik dan vrachtdrones met u te verkennen.'
In de zienswijze staat nadrukkelijk vermeld dat het daarbij ook zou kunnen gaan om het oefenen met bemande systemen. Desgevraagd laat Jan Schuring, directeur van de Technology Base Twente, weten dat hij daar geen exact beeld bij heeft. "Het zal in ieder geval niet gaan om medegebruik door/voor trainingsvluchten met de F35, omdat we daar geen geluidsruimte voor kunnen bieden", aldus Schuring. "Het accent zal liggen bij testen van stillere Drones. En verder afhankelijk van de wensen van Defensie. De zienswijze is ook te zien als uitnodiging om dat verkennend te bezien."
Maar... zonder luchthaven geen testlocatie. Althans, daarop lijkt de Technology Base te zinspelen in de zienswijze. Zoals gezegd wordt de krijgsmacht met open armen ontvangen, maar 'tegelijk moet ik benadrukken dat dit alles voor de langere termijn alleen zinvol is als Defensie actiever kan bijdragen om de introductie van satellietnavigatie op Twente Airport mogelijk te maken' schrijft directeur Schuring. Op Twente Airport is die navigatie nu niet aanwezig, waardoor het voor piloten alleen mogelijk is om 'op zicht' te landen.
Volgens Schuring is er bij de landelijke luchtverkeersleiding voorlopig niet de benodigde capaciteit voor satellietnavigatie. Op dit moment werkt de luchthaven aan een plan voor de toekomst, met daarin een grote rol voor elektrisch vliegen. Als er binnen twee tot drie jaar geen zicht is op navigatie, komt de exploitatie van Twente Airport volgen Schuring in gevaar. 'Dit betekent ook dat wij mogelijk op termijn aan geen van de mogelijke gebruiksfuncties voor Defensie gehoor kunnen geven.'