Enschedees college rehabiliteert ambtenaar tegen wie ontslagprocedure werd ingezet

De brief dateert al van eind november vorig jaar. De voorzitters van gemeenteraadsfracties hebben destijds wel kennisgenomen van de inhoud, maar tot op heden is de kwestie vertrouwelijk gehouden. Verschillende gemeenteraadsleden hebben herhaaldelijk op aangedrongen op een openbare rehabilitatie en aan dat verzoek is nu gehoor gegeven.

Mea culpa

‘We betreuren het dat je door deze procedure, buiten jouw schuld, onderwerp bent geworden van het publieke debat’ en ‘we twijfelen er niet aan dat je in de werkzaamheden die je bij het klachtencommissariaat hebt uitgevoerd naar eer en geweten hebt gehandeld en de beginselen van behoorlijk bestuur in ogenschouw hebt genomen’. Dat zijn de belangrijkste gemeentelijke mea culpa’s in die rehabilitatiebrief.

Publiek debat over personele aangelegenheden?

Het is ongebruikelijk dat interne, personele zaken onderwerp worden van politiek of publiek debat. In deze zaak is dat wel gebeurd. Dat hangt samen met een onderzoek dat de betreffende medewerker deed en een kritisch rapport daarover. Dat rapport werd ingetrokken door de klachtencommissaris omdat het niet zou voldoen aan gestelde kwaliteitseisen. De medewerker - een medewerker van het klachtencommissariaat - werd daarvoor verantwoordelijk gehouden en kwam in problemen.

Het onderzoek dat de inmiddels gerehabiliteerde medewerker deed, had betrekking op een groep bijstandsgerechtigden (zogenaamde veelaanvragers), een thema dat destijds zowel politiek als bestuurlijk en ambtelijk erg gevoelig lag. Enschede kende een streng bijstandsregime dat in en buiten de stad veel kritiek kreeg. Alles wat met bijstand te maken had, lag onder een vergrootglas.

Toen het onderzoeksrapport werd ingetrokken, deed dat dan ook bij verschillende raadsleden in de wenkbrauwen fronzen. Hun vragen over de kwestie zijn op meerdere momenten en op meerdere punten onjuist en misleidend beantwoord.

Kritiek op strenge bijstand

1Twente deed in die periode onderzoek naar de uitvoering van de bijstandswet in Enschede en dook ook in deze kwestie. Inmiddels is gebleken dat de gronden waarop het kritische rapport werd ingetrokken rammelden, dat de afdeling die de bijstand regelde daarin een grote rol speelde en dat de onderzoeker voor de bus werd gegooid. In eerste instantie gebeurde dat achter de schermen, maar in latere reacties op vragen vanuit de politiek ook in het openbaar.

Een ontslagzaak

De aantijgingen tegen de medewerker klopten niet, zo blijkt uit ons onderzoek. Desondanks werd de medewerker in september 2022 door de gemeente voor de rechter gesleept. Inzet van die zaak was ontslag; dat moest via die weg omdat de medewerker inmiddels ziek thuis zat. Argument voor ontslag was dat de medewerker niet behoorlijk zou functioneren.

De rechter liet in die zaak geen spaan heel van de argumenten die de gemeente daarvoor aandroeg. In de afwegingen die tot het vonnis leidden, speelden de gang van zaken rond dat onderzoek, dat ingetrokken rapport en de manier waarop de onderzoeker de zwarte piet kreeg toegespeeld een belangrijke rol.

Nog geen passende functie gevonden

De gemeente erkent in de rehabilitatiebrief verder dat er voldoende aanleiding is om het dienstverband voort te zetten. Maar de praktische uitwerking van die erkenning valt niet mee; de rechter deed in december 2022 uitspraak in de ontslagzaak en wees die af. Half februari 2023 liet het college de gemeenteraad weten niet tegen die uitspraak in hoger beroep te gaan en de medewerker te rehabiliteren. Met de inzet een passende functie te zoeken.

Dat laatste is tot op heden nog niet gelukt. De klachtencommissaris, die een centrale rol speelde in de afwikkeling van het onderzoek, de intrekking van het kritische rapport, de rechtszaak tegen de medewerker en de beantwoording van vragen van raadsleden, is in september vorig jaar bij de gemeente vertrokken.

Meer lezen? Kijk in het dossier over deze kwestie op de website van 1Twente.