Nederlandse hogescholen, waaronder Saxion, luiden de noodklok: de manier waarop ze nu gefinancierd worden moet anders. Anders zullen opleidingen verdwijnen, waarmee ook potentiële vakmensen wegtrekken, met name richting de Randstad. Maandag vergadert de Onderwijscommissie van de Tweede Kamer over dit onderwerp. Saxion-bestuursvoorzitter Anka Mulder: "Ik ben hier al druk mee vanaf het moment dat ik zes jaar geleden aantrad, maar nu is het echt twee voor twaalf."
Mulder maakt zich niet alleen zorgen om haar eigen school en de andere hogescholen buiten de Randstad, maar om de brede welvaart in alle regio's langs de grenzen van ons land. "Alle 461.000 Hogeschoolstudenten in Nederland hebben recht op goed onderwijs. En dat goede onderwijs staat al heel lang onder druk door de wijze waarop we gefinancierd worden."
De bekostiging van de hogescholen is voor 80% afhankelijk van het aantal studenten. En dat terwijl dat aantal de laatste jaren afneemt. Die voortdurende krimp hakt dus fors in op de begroting, vertelt Mulder. Liever zou ze zien dat hogescholen worden gefinancierd zoals universiteiten: daar is de bekostiging maar voor 50% afhankelijk van het aantal studenten. "Waarom dat zo is? Dat is historisch zo gegroeid." Zo simpel kan een antwoord soms zijn.
Verandering is in elk geval hard nodig, omdat hogescholen, maar ook roc's, van groot belang zijn voor de economie van een regio. De afgestudeerden voeden de hongerige arbeidsmarkt en de studenten verrichten belangrijk onderzoek bij het bedrijfsleven, bij zorginstellingen en bij overheden. Die samenwerking heeft ook te lijden onder de voortdurende onzekerheid die boven de scholen hangt, vertelt Mulder. "Als er meer zekerheid is, kunnen we ook onze samenwerkingspartners meer stabiliteit voor de toekomst garanderen."
Mulder en haar collega's hopen dat de politieke partijen die op hun hand zijn maandag zullen pleiten voor een wetswijziging: "Wat we willen? Dat het belang van hbo en mbo in de wet wordt verankerd." Dat hebben de hogescholen ook bepleit bij demissionair onderwijsminister Dijkgraaf.
Maar wat nu als er niks verandert? Mulder: "Dan zullen de kleinere opleidingen uiteindelijk verdwijnen." Maar dat is toch ook gewoon een gevolg van vraag en aanbod? "Klopt, maar we belanden in een vicieuze cirkel als we eenmaal beginnen met het opheffen van studierichtingen. Voor relatief kleine opleidingen als civiele techniek of elektrotechniek hebben we soms maar twintig of zelfs minder leerlingen per jaargang."
Mulder weigert vooralsnog om dan de stekker er maar uit te trekken: "Dan verschraalt ons aanbod en keren leerlingen ons de rug toe. Terwijl we juist die technisch geschoolde mensen zo hard nodig hebben in Twente."
Naast een ander financieringsmodel en verankering van het belang van het hbo in de wet heeft Mulder nog één dringend verzoek aan Den Haag. Ze wil dat het praktische onderzoek dat hogescholen verrichten betaald wordt.
Al met al volop wensen. Zijn ze aan dovemansoren gericht? "Het wordt spannend maandag. Ik hoop dat ze luisteren, want het vet is inmiddels wel van de botten bij het hbo. Als er nu niets verandert, dan moeten we stappen gaan nemen waar we straks als maatschappij ongelofelijk veel spijt van gaan krijgen", verzucht Mulder.