Tweehonderd Tukkers krijgen betere kansen op de arbeidsmarkt dankzij Ikletterop (en mogelijk worden dat er veel meer)

Projectleiders zijn Edwin Kamp en Lotte Bouwhuis, allebei werkzaam bij ROC van Twente. Kamp: "Sommige mensen hebben er geen moeite mee dat ze tot de doelgroep laaggeletterden behoren. Die redden zich wel, zeggen ze. Anderen zien het wel als een probleem en schamen zich er ook voor."

Kamp en Bouwhuis willen beide groepen helpen met Ikletterop, vertelt Kamp: "Uiteindelijk ondervindt elke laaggeletterde problemen van die handicap. Of dat nu op school is of in het werk of in het sociale leven. Als je kinderen en misschien kleinkinderen hebt, wil je ze toch kunnen voorlezen?"

Bouwhuis geeft een voorbeeld: "Stel dat je het als echtpaar samen goed redt, omdat de man kan rekenen en de vrouw kan lezen en schrijven, dan is dat prima... totdat een van de twee ziek wordt of overlijdt. Dan kan het leven voor de achterblijver heel lastig worden."

Ouderwets leren

De reden dat steeds minder mensen goed kunnen lezen, schrijven en rekenen, zit 'm volgens Kamp vooral in het feit dat er op scholen steeds meer aandacht komt voor sociale vaardigheden, waardoor de basisvakken in het gedrang komen: "Het is heel goed dat er aandacht is voor hoe je met elkaar omgaat, maar dat gaat ten koste van het ouderwetse leren. Spelling, sommetjes maken, noem maar op. Er gaan maar zoveel uren in een lesdag. Het wordt steeds moeilijker om de balans goed te houden."

Pilots in Twente en Eindhoven

Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft via het Nationaal Groeifonds geld beschikbaar gesteld voor twee pilots. Een in de regio Eindhoven en een in Twente. Kamp: "ROC van Twente is de zogeheten 'penvoerder' van die subsidie. Wij trekken hier de kar en moeten volgend jaar verantwoording afleggen."

Bouwhuis en Kamp weten niet waarom voor deze regio's gekozen is, maar feit is dat in beide streken de laaggeletterdheid bovengemiddeld laag is.

Met het geld moeten in de periode maart '23 tot en met maart '25 minimaal tweehonderd mensen worden geholpen. Animo is er genoeg, vertelt Kamp: "We hebben al meer dan tweehonderd aanmeldingen binnen en een kleine honderd zitten er al in het traject. Elke Tukker kan zich aanmelden, zolang-ie maar gemotiveerd is."

Omdat het project nog maar kort loopt, hebben Kamp en Bouwhuis nog geen succesverhalen te vertellen. Of toch wel? Kamp: "Het is natuurlijk al pure winst dat mensen de stap zetten om ons te benaderen. Daarvoor moeten ze vaak echt een drempel over."

Basisvaardigheden

Bij alle deelnemers is het de bedoeling dat hun basisvaardigheden worden opgekrikt. Met aanvullende taal- en rekenlessen hoopt Ikletterop op een betere aansluiting op de arbeidsmarkt. Daartoe wordt samengewerkt met ROC van Twente en alle Twentse gemeenten, het bedrijfsleven en het UWV. Elke deelnemer heeft een eigen trajectbegeleider. Die blijft ook na afloop van het traject in de buurt voor nazorg en advies. Kamp: "Het zit heel goed in elkaar. Ikletterop gaat veel verder dan een paar lesjes."

Twee groepen

Kamp: "Als je kijkt naar de arbeidsmarkt kun je grofweg twee groepen onderscheiden. De mensen die een baan hebben, maar niet of nauwelijks doorgroeimogelijkheden zien en mensen die vanwege hun laaggeletterdheid geen baan kunnen vinden. We willen ze allebei helpen. Ook die mensen die wel werk hebben, want zij zullen er, wanneer de economie verslechtert, als eerste uitvliegen."

Stekker eruit?

Een onzekere factor voor een eventueel vervolg van deze pilot vormt de trage kabinetsformatie. Kamp: "Voor de eerste tweehonderd mensen is er geld, maar we willen het project dolgraag voortzetten volgend jaar. Alle Groeifondssubsidies zijn echter on hold gezet met het oog op de formatie."

De twee ROC van Twente-medewerkers hopen van harte dat een nieuw kabinet de stekker er straks weer in steekt: "Projecten zoals dit zijn goed voor de deelnemers, maar ook voor de regionale arbeidsmarkt en de economie als geheel."

Schaamte

De belangrijkste reden waarom mensen niet aan de bel trekken als ze merken dat hun laaggeletterdheid hen hindert is schaamte. Lotte Bouwhuis noemt een schrijnend voorbeeld: "De vrouw van een echtpaar koopt wekelijks de boodschappen. Ze kon niet lezen, maar redde zich prima dankzij haar fotografische geheugen. Toen op een dag hun favoriete koffiemerk een andere verpakking had gekregen, wist ze niet welke koffie ze moest pakken. Bleek dat ze thuis wekenlang volhield dat de koffie was uitverkocht."