150 jaar Volkspark gevat in één boek: ‘Iedere Enschedeër heeft wel een verhaal over het park’
Als je aan de Enschedeër vraagt naar het Volkspark, heeft iedereen wel een persoonlijk verhaal of anekdote over het stadspark. Om het 150-jarig bestaan van het Volkspark te vieren, is er een speciale biografie uitgebracht over het park. Schrijver van het boek landschaphistoricus Gerrit van Oosterom en Quirine van Heek, lid van het Commissie van Beheer van het park waren te gast bij 1Twente Vandaag. “Wie het Volkspark begrijpt, begrijpt meteen Enschede”, zegt Van Oosterom.
Het boek bevat allerlei verhalen van Enschedeërs en mensen van verder weg, die een connectie hebben met het park. Landschapshistoricus Gerrit van Oosterom werd door Quirine van Heek gevraagd het boek te gaan schrijven. “Ik kende het al wel, maar kwam er al snel achter dat er een bijzonder verhaal te vertellen is over het park.” Hij ging een jaar geleden aan de slag: “Ik had er nu de tijd voor om het boek te schrijven, sterker nog: ik heb er mijn baan voor opgegeven”, zegt Van Oosterom. Nu werkt de historicus fulltime als onderzoeker.
'Park voor iedereen'
Het park werd op 2 mei 1874, na de bouw van twee jaar, geopend voor het grote publiek. Textielfabrikant Hendrik Jan van Heek kwam met het idee van het park en op zijn initiatief werd het aangelegd. Het park moest een plek voor iedereen zijn, waar fabrieksarbeiders na het zware werk in de textielfabriek met hun gezinnen konden recreëren. “Hendrik Jan van Heek vond het belangrijk dat er een laagdrempelige plek kwam waar mensen elkaar konden ontmoeten”, zegt Quirine van Heek, lid van het Commissie van Beheer van het Volkspark.
Historisch materiaal
Voor het schrijven van het boek is er een oproep gedaan aan het publiek om historisch materiaal over het park aan te leveren. Veel mensen gaven gehoor aan de oproep en er kwamen allerlei foto’s naar boven. “Iedereen die je spreekt heeft wel een persoonlijk verhaal over het Volkspark.” Waar sommige mensen slechts één keer per jaar naar de kermis in het park gingen, hebben ook hele generaties van families feesten en bruiloften in het park gehouden.
Ontwikkeling
Toen het park werd geopend, was Enschede een stad in ontwikkeling. Eén van de oorzaken was de stadsbrand van 1862: “Achteraf gezien, vind ik dat de hele geschiedenis van Enschede, van na de stadsbrand, terug te vinden is in dat park. Dat kan gaan over de herinnering aan de oorlog of de Vuurwerkramp, maar ook als er een groot feest gehouden moest worden, dan deed je dat in het Volkspark.”
Kilometer buiten de stad
Het park ligt op een centrale plek in de stad. Iedereen die met de trein Enschede binnenkomt, kan rechts uit het raam het Volkspark zien liggen. Toch was het bij de opening verre van een centrale plek. “Het park lag een kilometer buiten de stad”, zegt Van Oosterom. Het park werd op deze plek gebouwd, omdat de grond al in bezit was van de gemeente. Op de plek waar nu Saxion ligt was een drassig stuk weiland. “Overal werden fabrieken en woningen gebouwd. Op deze plek lag het die ontwikkeling niet in de weg.”
Lees verder onder de afbeelding.
Fondsenwerving
Om het park levensvatbaar te houden, zijn er inkomsten nodig. “Eén van de manieren hoe wij dat doen is met fondsenwerving. Samen met onder andere de gemeente Enschede kijken we naar de plannen om het park verder te ontwikkelen”, zegt Van Heek. Op vijftien punten wordt er gekeken naar het park. Ook op het gebied van klimaatverandering: “We kijken bijvoorbeeld ook naar oude bomen die op termijn zullen sterven. Welke soorten planten wij daarvoor terug? Sommige soorten doen het minder goed bij hoge temperaturen.” Volgens Van Heek wordt het park doorontwikkeld op de visie van parkontwerper Dirk Wattez.
'Gouden tijden'
Volgens schrijver Van Oosterom behoudt het Volkspark zijn belangrijke rol voor de stad, ook in de verre toekomst: “Enschede staat aan de vooravond van uitbreiding en ontwikkeling. Dan is er veel meer behoefte aan groen. Elk stukje groen is nodig bij de klimaatopgaven die we hebben. Ik denk dat het park nog maar aan het begin van zijn gouden tijd staat.”
Op donderdag 2 mei, precies 150 jaar geleden dat het park werd geopend, wordt er een speciaal evenement gehouden in het Volkspark. Kinderen van 6 tot en met 16 jaar oud kunnen er dan sporten en creatief bezig zijn. De dag wordt georganiseerd samen met Alifa jongerenwerk, Sportaal, De Museumfabriek en Concordia. Ook krijgt burgemeester Roelof Bleker het eerste exemplaar van het boek uitgereikt.
Het boek ‘Het Volkspark: Een biografie van het eerste volkspark van Nederland, Enschede 1874-2024’ van Gerrit van Oosterom is voor 34,50 euro verkrijgbaar op https://volkspark.nl/boek/
