De kans dat Enschedeërs naar de stembus mogen om een oordeel te vellen over de komst van een bungalowpark bij recreatieplas Het Rutbeek is weer iets groter geworden. Actiegroep Behoud Het Rutbeek overhandigt deze woensdagochtend op het stadhuis de eerste 600 handtekeningen die nodig zijn voor de aanvraag van een lokaal referendum. Het zou een primeur zijn als het daadwerkelijk tot een eerste volksraadpleging komt, maar daarvoor is er nog een lange weg te gaan. De volgende stap is het verzamelen van 3800 unieke steunverklaringen.
De eerste paar honderd krabbels zijn met de hand verzameld door de actiegroep, die uit een harde kern van zo'n vijftien personen bestaat. En dat luistert best nauw: anonieme verklaringen zijn niet toegestaan, dus een online petitie die meer dan 4500 keer is ondertekend biedt geen soelaas. Ondertekenaars moeten kiesgerechtigd zijn in Enschede en zich dus ook identificeren door onder meer een telefoonnummers achter te laten. Zo kan een onafhankelijke commissie steekproefsgewijs controleren of het proces wel eerlijk is doorlopen.
Op korte termijn buigt die zogeheten referendumcommissie zich over het inleidende verzoek, zoals de eerste aanvraag officieel wordt genoemd. Bij groen licht start de teller weer op nul. De initiatiefnemers krijgen vanaf dat moment zes weken de tijd om ongeveer 3800 unieke steunverklaringen bij elkaar te krijgen. Een immense klus, omdat van ondertekenaars wordt gevraagd dat ze bevestigen dat ze zijn wie ze zijn. "Maar we verwachten dat we gebruik kunnen maken van een systeem voor digitale handtekeningen", legt Chris Eijkholt. Ondertekenaars kunnen zo in een beveiligde digitale omgeving met hun DigiD-code hun steunverklaring geven.
Toch moet de klus die Behoud Het Rutbeek te wachten staat niet worden onderschat. Zes weken zijn immer snel voorbij. "We hebben in een vergadering besloten om er toch voor te gaan.", aldus Eijkholt. De actiegroep hoopt dat de gemeenteraad het voorstel om het bestemmingsplan bij de recreatieplas te wijzigen ten faveure van een plan voor 250 vakantiehuisjes van initiatiefnemer Paul van de Merché en Vastgoedbouw wegstemt. De omwonenden en recreanten voelen veel steun vanuit de stad en hopen daarom dat een volksraadpleging dat gevoel bevestigt.
Het ingewikkelde in dit politieke dossier is dat als de gemeenteraad het plan wegstemt, het huidige bestemmingsplan van kracht blijft. En dat maakt de komst van 290 kleinere vakantiehuisjes mogelijk: een plan uit het begin van de jaren negentig dat nooit tot uitvoer is gekomen. Vrijwel de voltallige oppositie in de gemeenteraad ziet daarin het bewijs dat er blijkbaar geen businesscase is en overweegt om tegelijkertijd met het wegstemmen van het nieuwe plan ook de bestemming te laten wijzigen naar 'natuur'. De vraag is echter of dit juridisch wel is toegestaan.
Hoe dan ook: tijdens de raadsvergadering op maandag 13 mei zal de gemeenteraad er nog geen oordeel over vellen. Dat mag namelijk niet zolang de aanvraag van het referendum loopt. Als het actiegroep Behoud Het Rutbeek lukt om de benodigde steunverklaringen te verzamelen, zullen kiesgerechtigden in Enschede worden uitgenodigd om naar de stembus te gaan. Zo'n referendum zal waarschijnlijk pas in 2025 plaatshebben.
De vraagstelling in het referendum volgt het raadsvoorstel: 'moet het mogelijk worden om 250 vakantiehuisjes te bouwen?' De gemeenteraad hoeft zich niet aan de uitslag te houden. Doen ze dat wel - en is het antwoord op de vraag een 'nee' - dan zal er nog altijd een deugdelijke onderbouwing moeten worden gegeven en dat kan alleen op ruimtelijke gronden.