Gemengde gevoelens bij Oldenzaals oudste veteraan (97) bij dodenherdenking op 4 mei
De jaarlijkse dodenherdenking in Oldenzaal roept ook bij de veteranen altijd speciale gevoelens op. Dat geldt zeker ook voor Gerard van Diejen, met zijn 97 jaren de oudste veteraan uit Oldenzaal. In het radioprogramma De Avonddienst op Twente FM vertelde hij deze week over zijn ervaringen als 18-jarige marinier in het toenmalige Nederlands Indië.
Gemengde gevoelens
Van Diejen kijkt met gemengde gevoelens terug op die periode. Als 18-jarige jongen werd hij, na 5 jaren bezetting door de Duitsers, geconfronteerd met oproepen om zich aan te melden voor de strijd tegen de Japanse bezetter in Nederlands Indië. “Er werden mensen gezocht voor diverse legeronderdelen. Ik had natuurlijk meegekregen wat er in de meidagen van 1940 in Rotterdam was gebeurd.” Van Diejen meldde zich direct na de bevrijding aan bij het Korps Mariniers.
Grootvader trots als een pauw
Dat kon eigenlijk niet omdat hij met z’n 18 jaar formeel te jong was. ”Ik ben op een fiets met massieve banden van Hengelo naar Breda gefietst. Daar woonde mijn grootvader, mijn voogd. Hij moest op het gemeentehuis van Breda een briefje tekenen dat de voogdij geen bezwaar had. Mijn grootvader was zo trots als een pauw.” Met een Amerikaanse landingsboot voer hij vanaf een basis in Schotland naar Amerika, waar hij z’n mariniersopleiding kreeg.
Naar toe ‘gelokt’
Eenmaal in Nederlands Indië trof Van Diejen, die met een bataljon gelegerd was in het toenmalige Batavia, een volstrekt andere situatie aan dan hem in Nederland was voorgespiegeld. “Wij zijn er in wezen naar toe ‘gelokt’. Onder het mom: Jullie weten wat een bezetting is. En die mensen daar moeten ook bevrijd worden. Maar dan kom je daar en dat blijkt dat je tegen die mensen moet strijden, want de Japanners waren intussen gecapituleerd.”
Indonesiërs tegen ons
Van Diejen vertelt dat hij moeite had met de nieuwe verhoudingen in Nederlands Indië. “De propaganda van de Japanners naar de Indonesiërs toe was: Jullie moeten bevrijd worden. Japanse soldaten gaven na de capitulatie hun wapens aan de Indonesische bevolking, want er was geen bezettingsmacht. Nadat Soekarno de republiek Indonesië had uitgeroepen, begon de strijd van de Indonesiërs tegen ons.”
Geen strijd maar overleg
De missie van Van Diejen in Nederlands Indië duurde in totaal 33 maanden. Hij was blij dat hij weer naar huis kon. Inmiddels kijkt hij genuanceerd terug op de moeilijke situatie, waarin hij als militair verzeild was geraakt. “We hadden het gevoel dat we het doel waarvoor we ons hadden aangemeld niet konden volbrengen. Ik vind het normaal dat die mensen zelfbeschikkingsrecht wilden. Maar het had wel wat beter gereguleerd kunnen worden. Dat had niet met strijd gemoeten, maar met overleg.”
Veteraan met veteranen
Als oudste veteraan in Oldenzaal heeft Gerard van Diejen dus zo zijn eigen herinneringen en gevoelens tijdens de dodenherdenking op 4 mei in Oldenzaal. “Ik voel me veteraan met de veteranen. Ik vraag niet om een uitzonderingspositie omdat ik toevallig de oudste ben. We zijn één eenheid als veteranen.” Dat veteranen, ook van latere lichtingen, allemaal hun eigen ‘verhaal’hebben, wordt bevestigd door Stephanie Hulsman, secretaris van de StichtingVeteranen Oldenzaal. Alle veteranen, of ze nu gediend hebben in missies in Nederlands Indië, of later in Libanon, Eritrea, Bosnië, Afghanistan of Irak, voelen volgens Stephanie Hulsman voelen onder elkaar een bepaalde verbinding, een kameraadschap.
4 Mei altijd beladen
Voor Stephanie is de dodenherdenking in Oldenzaal op 4 mei altijd beladen. “Wij staan dan bij het oorlogsmonument in de Herdenkingstuin, met zo’n 14 veteranen in vol tenue. We zullen ook in de Hofkerk aanwezig bij de herdenkingsdienst. Iedereen staat daar met zijn of haar eigen gedachten. Voor mij persoonlijk zijn dat collega’s die zichzelf hebben opgeofferd voor onze vrijheid. Onze vrijheid is in de Tweede Wereldoorlog verwezenlijkt, maar wordt door de huidige generatie militairen gewaarborgd.”
