250 of toch 290? Experts vinden dat referendum moet gaan over het aantal bungalows bij Het Rutbeek

Het gloednieuwe lokale referendum in Enschede is door actiegroep Behoud Het Rutbeek direct aangegrepen om inwoners een stem te geven in de ontwikkeling van een bungalowpark in het recreatiegebied. Sinds kort kunnen raadsvoorstellen worden voorgedragen voor een raadgevend referendum. Daarvoor moeten eerst genoeg steunverklaringen worden verzameld. Als dat luk kunnen stemgerechtigde Enschedeërs hun mening geven over het raadsvoorstel. De gemeenteraad hoeft de uitslag vervolgens niet over te nemen.

Onafhankelijke commissie

Om te beoordelen of het inleidende verzoek (500 unieke handtekeningen) en vervolgens het definitieve verzoek (circa 3800 unieke steunverklaringen) aan alle voorwaarden voldoet, is er een referendumcommissie in het leven geroepen. Die bestaat uit drie leden die hun sporen in hun vakgebied hebben verdiend: René Torenvlied (professor aan de UT), Suzan Mathijssen (directeur Rekenkamer Oost-Nederland) en Wouter van de Wetering (rechter bij Rechtbank Rotterdam).

Volgens de onafhankelijke commissie voldoet het verzoek van Behoud Het Rutbeek in principe aan de eisen. Initiatiefnemers kunnen dus aan de slag met het verzamelen van zo'n 3800 geregistreerde steunverklaringen van stemgerechtigde Enschedeërs. Wel worden er kanttekeningen geplaatst. "De crux is dat het verzoek wel moet matchen met het raadsvoorstel. En dat is waar wij voor waarschuwen", aldus Van de Wetering.

Aantal huisjes is leidend

Afgelopen dinsdag was de zitting van de referendumcommissie. "De toelichting van de indieners (Behoud Het Rutbeek, red.) stelt dat er geen massaal project op Het Rutbeek ontwikkeld moet worden", zegt Suzan Mathijssen. In het raadsvoorstel wordt voorgenomen om het bestemmingsplan te wijzigen ten behoeve van 250 vakantiehuisjes. De bestaande regels maken het echter mogelijk dat er 290 (kleinere) huisjes gebouwd mogen worden. "Een referendum zou betrekking moeten hebben op deze reductie in combinatie met het toestaan van type woningen."

Met andere woorden: de vraag die aan Enschedeërs moet worden voorgelegd zou in de lijn van '250 óf 290 vakantiehuisjes' moeten liggen. Het is overigens niet aan de initiatiefnemers of de referendumcommissie om de vraagstelling van een referendum te bepalen. Het zeggenschap daarover ligt bij de gemeenteraad.

Raad debatteert, maar neemt geen besluit

In de gemeenteraadsvergadering van maandag 13 mei staan de plannen rond Het Rutbeek op de agenda. Tot een besluit zal het niet komen. In de eigen regels van de gemeenteraad is namelijk vastgelegd dat initiatiefnemers eerst in de gelegenheid moet worden gesteld om een referendum van de grond te krijgen. Lukt dat, dan wordt ook de daadwerkelijke volksraadpleging afgewacht. Wel zal het onderwerp maandag inhoudelijk worden besproken. Raadsleden kunnen eventuele aanpassingen doen aan het voorstel. Die worden wel in stemming gebracht, omdat deze invloed kunnen hebben op de vraagstelling in een referendum.

'Oevers en natuur niet beschermd'

Los van een referendum heeft D66-fractieleider Gertjan Tillema een motie aangekondigd die als onderbouwing moet dienen wanneer een meerderheid van de gemeenteraad de plannen wegstemt. Volgens Tillema worden de oevers zodanig aangetast dat dit ten koste gaat van de waterkwaliteit. Ook ziet hij aanwijzingen dat de natuur (heidevelden) niet voldoende wordt beschermd in de plannen van ontwikkelaar Paul van de Merché. Vervolgens stelt D66 voor om de bestemming van het gebied zo aan te passen dat vakantiehuisjes niet langer mogelijk zijn.

Een motie verandert de strekking van een raadsvoorstel niet en wordt, net als het voorstel zelf, pas in stemming gebracht als er duidelijkheid is over een referendum. De PvdA, die nog twijfelt over haar standpunten, kan een beslissende factor zijn in het aannemen of afschieten van het plan voor 250 vakantiehuisjes. De ontwikkelaar heeft overigens al aangegeven dat hij - indien de raad tegenstemt - op basis van de bestaande regels alsnog een vergunning voor 290 vakantiehuisjes gaat aanvragen.