Enschedese raad schrapt referendum én zegt direct 'ja' tegen 250 vakantiehuisjes op Rutbeek

"Het referendum is vakkundig de nek omgedraaid." Het zijn duidelijke woorden van raadslid Hidde Heutink. Het was de PVV'er die eerder dit jaar zijn eigen initiatief voor invoering van een raadgevend referendum door de gemeenteraad heen loodste, maar het is diezelfde gemeenteraad die er nu lopende een referendumprocedure een streep doorzet. "Hier lusten honden geen brood van."

Onduidelijkheden rond referendum

Lang verhaal kort: het college van B&W wil ontwikkelaar Paul van der Meché de ruimte geven om 250 vakantiehuisjes met bijbehorende voorzieningen te bouwen langs de oostelijke oever van recreatieplas Het Rutbeek. Daarvoor moet het bestemmingsplan, dat 290 (kleinere) bungalows mogelijk maakt, worden aangepast. Oppositiepartijen vinden beide opties niet meer van deze tijd en willen Het Rutbeek 'teruggeven' aan de natuur. Omwonenden en recreanten hebben het initiatief genomen om een referendum over het raadsvoorstel te houden.

Gedurende het proces zijn er onduidelijkheden ontstaan over het referendum, zoals de vraagstelling. Dat zou volgens een onafhankelijke commissie moeten gaan over de vraag: '290 of 250 huisjes?'. Maar ook over termijnen die in de zomervakantie aflopen zijn er vragen. Daarom besloot de coalitie al om tijdelijk geen nieuwe referenda meer toe te staan, zodat de regels verduidelijkt kunnen worden.

Toch geen referendum

In de gemeenteraadsvergadering van deze maandagavond zou het voorstel (om 250 in plaats van 290 bungalows mogelijk te maken) worden besproken. De stemming zou volgens de regels op zich laten wachten tot het moment dat er een referendum is geweest of dat de initiatiefnemers er niet in slagen om de benodigde steunverklaringen te verzamelen. Maar ter elfder ure heeft de gemeenteraad dat proces stopgezet.

Coalitiepartij ChristenUnie diende vlak voor de bespreking van het vraagstuk een motie in om deze avond een definitief besluit te nemen over het vakantiepark bij de recreatieplas. Het door BBE, VVD, PvdA en Volt gesteunde voorstel beroept zich op een regel die voorschrijft dat raadsvoorstellen die van toepassing zijn op beslissingen die vóór invoering van het referendum zijn genomen, uitgesloten mogen worden van volksraadplegingen. En dat is volgens de partijen het geval, omdat de gemeenteraad tien jaar geleden het college de opdracht gaf om aan de (gewijzigde) plannen van de ondernemer mee te werken.

Diepe teleurstelling

Zowel de oppositiepartijen als omwonenden van Het Rutbeek - die voor de tweede keer op rij 'voor niets' naar het stadhuis waren gekomen - werden overvallen door de motie. Niet alleen 'architect' van het lokale referendum Heutink had er geen goed woord voor over, maar ook andere raadsleden lieten hun ongenoegen blijken. "Wat doet dit met het vertrouwen in de politiek, als we lopende het proces de spelregels veranderen?", aldus Mart van Lagen (CDA).

D66 vindt dat er selectief met de regels wordt omgegaan om het al opgestarte proces te verstoren. "Te bizar voor woorden", vindt Judith Hofte van de Partij voor de Dieren. Bart Peeters Weem, die met zijn GroenLinks geen voorstander was van het referendum, ziet zijn uitkomen waarvoor hij vreesde: chaos. Raadslid Herman Brouwer van EnschedeAnders was zo teleurgesteld dat hij besloot de inhoudelijke behandeling van het voorstel niet af te wachten... hij verliet de vergadering en ging naar huis.

'Geen fopspeen voorhouden'

Volgens Henri de Roode stopt hij met zijn voorstel het referendumproces niet met plezier. "Maar moet ik de omwonenden dan een fopspeen voorhouden?", laat hij in de wandelgangen zijn beweegreden weten. De uitkomst van zo'n raadgevend referendum zou hoe dan ook niet zijn gevolgd. Zijn partij, ChristenUnie, is altijd voor de komst van een vakantiepark geweest. En dat is ook het argument van de andere coalitiepartners. Bovendien vinden zij dat het vraagstuk dat voorligt gaat om '290 of 250 huisjes' en dat referenda geen geschikt middel zijn voor dergelijke ruimtelijke uitspraken.

Daarover is een deel van de oppositie het niet eens. Volgens een aantal oppositiepartijen zijn de tijden veranderd. Zij volgen de omwonenden in hun zorgen dat het vakantiepark zorgt voor vernietiging van natuur en verstoring van recreanten. D66 stelt daarom voor om het plan van Van der Merché weg te stemmen en in te zetten op het terugbestemmen van het gebied naar 'natuur'. Steun is er van meerdere (groene) oppositiepartijen.

Economische ontwikkeling

Zover zou het niet komen. De coalitiepartijen waren eigenlijk bij voorbaat al voor de komst van de 250 vakantiehuisjes op Het Rutbeek. Het is volgens hen goed voor de economische ontwikkeling van de stad. De gemeente ontvangt onder meer toeristenbelasting voor de overnachtingen en het Recreatieschap Twente gaat als eigenaar van Het Rutbeek een pachtconstructie aan met de ondernemer. Toeristen zullen de Enschedese binnenstad bezoeken.

De PVV stemde tegen nadat een motie om bij voorbaat toekomstige bewoning door asielzoekers uit te sluiten, het niet haalde. Een voorstel van de PvdA om de ondernemer te verplichten binnen vier jaar alle benodigde vergunningen aan te vragen en vervolgens binnen vier jaar te bouwen, is wel aangenomen.