De best ingeburgerde Turk van Twente komt uit Goor, woont in Enschede en voetbalt in Hengelo
Op maandag 19 augustus is het precies zestig jaar geleden dat Nederland en Turkije een overeenkomst tekenden, die de komst van duizenden Turkse gastarbeiders naar Nederland mogelijk maakte. Velen van hen konden aan het werk in de Twentse fabrieken. Onder hen de vader van Suat Uz (48). Suat Uz is geboren en getogen in Goor, woonachtig in Enschede en betrokken bestuurslid van de Hengelose voetbalclub Sc Barbaros.
Uz spreekt namens duizenden tweedegeneratie Twentse Turken als hij zegt: "Destijds besloten onze ouders hun koffers te pakken en met het vliegtuig naar Nederland te komen. Moet je eens voorstellen dat je alles wat jou lief is achterlaat en naar een vreemd land reist om daar een nieuw leven op te bouwen. Ik vraag me af of ik dat zou kunnen." Hij is overigens blij dat ze het gedaan hebben, want Uz voelt zich nergens zo thuis als in Twente.
Menigeen bleef
In de jaren zestig en zeventig kwamen in eerste instantie met name Turkse mannen naar Nederland vanwege de slechte economische situatie in hun thuisland. Velen waren van plan maar kort in Nederland te blijven. Ze wilden geld sparen om in Turkije bijvoorbeeld een eigen zaak te beginnen. Toen het leven hier duurder bleek en de lonen lager waren dan gedacht, haalden ze hun gezinnen naar Nederland. Dankzij het gezinsherenigingsbeleid, dat onderdeel uitmaakte van de overeenkomst tussen de twee landen, ging dat probleemloos. In elk geval op papier.
Suat Uz: "Mijn vader, net 18 jaar, kwam samen met z'n oudere broer naar Nederland. Hij begon in de Rotterdamse haven. Na een paar jaar vertrok hij naar Twente, waar hij achtereenvolgens werkte bij de Twentse Stoomblekerij te Goor, bij Ten Cate Almelo/Nijverdal en bij Moorman Goor (tegenwoordig Plukon). Hij kon goed leren en besloot naast z'n werk ook nog twee dagen naar school te gaan en zo het Nederlands goed onder de knie te krijgen. Dat heeft hem heel erg geholpen bij z'n inburgering. Bij zijn werkgevers hielp hij veel andere migranten door voor hen te tolken en zo bijvoorbeeld te helpen bij de gezinshereniging."
Kaassoufflé
Hij mag er dan overduidelijk uitzien als een Turk, als Suat z'n mond opent, hoor je een echte Tukker: "Ik voel me ook meer Tukker dan Turk. Ik ga elk jaar met vakantie naar Turkije, maar ik zou daar echt niet kunnen wonen. Als mensen mij vragen waar ik vandaan kom, antwoord ik altijd: uit Goor. Daar ben ik geboren en getogen. Mijn kinderen noemen me kaassoufflé. Omdat ik bruin ben van buiten, maar hartstikke wit van binnen, haha."
Van z'n Turkse naam ondervond hij in het verleden hinder, als hij zich op Marktplaats begaf: "In 8 van de 10 gevallen kreeg ik geen reactie als ik iets zocht of aanbood. Toen ik mezelf 'Sjoerd' ging noemen, was dat precies andersom. Als een koper mij aan de telefoon krijgt en hij praat Twents, dan praat ik gewoon in het Twents terug. Je moet de gezichten van die mensen zien, als ze even later aan de deur komen om hun aankoop op te halen. Die blikken zijn goud waard, haha!"
Zoals hij zijn er veel: Turkse mannen en vrouwen, met name van de tweede en derde generatie, die helemaal zijn ingeburgerd en zich meer Tukker dan Turk(se) voelen. Suat Uz kent echter ook mensen die nooit zijn ingeburgerd. "Mijn schoonvader van 88 is al veertig jaar in Nederland, maar hij heeft de taal nooit goed leren spreken. Hij maakte lange dagen van twaalf uur bij Vredestein, omdat hij acht kinderen had te voeden. Daardoor had-ie geen tijd voor sociale contacten. Het enige Nederlands dat hij sprak was werkgerelateerd."
Uz en z'n vrouw hadden in tegenstelling tot hun (schoon)vader maar twee extra monden te voeden: ze hebben een zoon van 18 en een dochter van 22: "Dat maakte het voor mij natuurlijk wel een stuk makkelijker. Mijn kinderen praten alleen maar Nederlands. Turks kunnen ze verstaan, maar ze spreken het niet."
Feest bij Barbaros
Op zaterdag 22 juni wordt er uitgepakt bij de club naast het FBK Stadion in Hengelo. Clubs uit de regio met Turkse roots spelen er een toernooi. Bekende vechtsporters Murat Aygün en Mutlu Karabulut houden een speech, het Anatolië Muziekkoor Hengelo treedt op en er is een penalty shootout met Koen Zitoen van Touzani TV. Turkse organisaties presenteren zich en natuurlijk ontbreken typisch Turkse lekkernijen niet. Speciale gasten zijn de Turkse ambassadeur Selcuk Ünal en de twee consuls uit Deventer (Hakan Muammer) en Rotterdam (Sevgi Kisacik). Het feest begint om 10:30 uur. Iedereen is welkom en de entree is gratis.
Bij Sportclub Barbaros in Hengelo combineren ze op zaterdag 22 juni twee feestjes: 45 jaar Barbaros en 60 jaar Turkse arbeidsmigratie. De club had niet bestaan zonder het in 1964 gesloten akkoord tussen de twee landen. Uz: "Ik voetbalde tot 2011 in Enschede bij SVV in het eerste elftal met vooral mannen van Surinaamse komaf. Ik voelde me daar wel thuis. Dezelfde gemoedelijkheid voel ik nu bij Barbaros, waar ik met vrienden ben gaan voetballen, toen de prestatie op het tweede plan kwam. Daar ben ik als bestuurslid verantwoordelijk voor de accommodatie en voor de techniek. En daarnaast val ik wel eens in als trainer of scheidsrechter."
Hieronder een eerbetoon van Erkan Coskunsu aan de eerste gastarbeiders. Behalve voorzitter van Sc Barbaros is hij met enige regelmaat ook master of ceremony op feesten en festivals:
Gerelateerd
