‘Verbod’ om over conflicten in het Midden-Oosten te praten bij flyeractie klimaatactivisten XR Twente in Hengelo blijkt fout in brief gemeente
De gemeente Hengelo stelde een voorwaarde aan Extinction Rebellion Twente voor een flyeractie in Hengelo: tijdens het flyeren mochten ze niet over de oorlogen in het Midden-Oosten of andere gewapende conflicten spreken. Die voorwaarde had echter nooit gesteld mogen worden: bij het opstellen van de beantwoordingsbrief aan Extinction Rebellion Twente werd een sjabloon gebruikt van een beantwoordingsbrief voor een andere demonstratie, waarbij die voorwaarde wél werd gesteld door de gemeente. Dat antwoordt het college op vragen van SP-raadslid Hugo Koetsveld en GroenLinks-raadslid Abby Gomez.
In de beantwoordingsbrief aan de klimaatactivisten stond de volgende voorwaarde: ‘Er wordt tijdens de manifestatie op geen enkele manier gerefereerd naar de gebeurtenissen die momenteel spelen in de conflictgebieden zoals het Midden-Oosten.’
Pinksterweekend
Bij de reactie op de aanmelding voor de manifestatie op woensdag 22 mei werd een sjabloon gebruikt van een beantwoordingsbrief die voor een andere manifestatie was gebruikt. De aanvraag voor de demonstratie kwam tijdens het Pinksterweekend binnen bij de gemeente. Hierdoor moest de gemeente op dinsdag 21 mei, één dag voor de flyeractie, het demonstratieverzoek verwerken.
'Verkeerd gegaan'
Volgens de gemeente hadden ze minder tijd dan normaal om het verzoek te verwerken, waardoor ze een beantwoordingsbrief van een vorige demonstratie als sjabloon hebben gebruikt: “De voornoemde voorwaarde stond in dit format en is ook in de beantwoordingsbrief terecht gekomen. Dat is verkeerd gegaan”, geeft het college toe.
XR Twente: 'Inperking demonstratierecht'
Op social media uitte Extinction Rebellion destijds hun ongenoegen over de brief van de gemeente. Zij sprak van inperking van het demonstratierecht en haar grondrechten om zelf invulling te geven aan het protest. Hierop reageerde de gemeente Hengelo op 22 mei via hun account op X (voorheen Twitter) dat zij escalatie wilden voorkomen en dat het besluit is genomen met als doel geen politie te hoeven inzetten. Dat bericht op sociale media was volgens de gemeente allemaal een gevolg van het onjuist gebruik van dat sjabloon: “Op basis van deze uitgaande brief is hierover gecommuniceerd via social media.”
Ook de Hengelose SP-fractie en GroenLinks-fractie waren niet te spreken over de gang van zaken en stelden schriftelijke vragen aan het college van burgemeester en wethouders.
Voorwaarde
De gemeente Hengelo heeft bij twee andere demonstraties in oktober en december wél de voorwaarde gesteld dat er niet gesproken mocht worden over lopende conflicten, zoals die in het Midden-Oosten. “Beide demonstraties hadden betrekking op een ander doel namelijk het verkondigen van het evangelie en het voorkomen van dakloosheid en behoud van een onafhankelijke tolk.”
Demonstraties aanmelden
Op grond van artikel 9 van de Grondwet heeft iedereen in Nederland het recht om te demonstreren. Wel wordt er door gemeentes gevraagd om een demonstratie van te voren aan te melden. In Hengelo moeten deze verzoeken 48 uur van te voren aangemeld worden. Hierin vraagt de gemeente Hengelo de organisatoren om informatie te geven over de demonstratie, zoals bijvoorbeeld het doel van de demonstratie, het verwachte aantal deelnemers en de plek waar de demonstratie wordt gehouden. In uitzonderlijke gevallen en alleen in kader van verkeersveiligheid, de volksgezondheid of bij mogelijke verstoring van de openbare orde, mag de burgemeester een demonstratie inperken of verbieden.
Demonstraties
Het college antwoordt ook dat demonstraties over de oorlog in Gaza, zoals alle andere demonstraties, best gevoerd mogen worden. “Wanneer een demonstratie wordt aangemeld wordt deze in beginsel toegestaan in lijn met de geldende wet- en regelgeving”, schrijft het college. Er wordt per aanvraag voor een demonstratie een afweging gemaakt door de burgemeester welke voorwaarden demonstraties moeten voldoen.
'Geen excuses aanbieden'
SP-raadslid Hugo Koetsveld vroeg aan het college of de gemeente Hengelo nog excuses gaat maken aan XR Twente. De gemeente geeft aan dit niet te doen, omdat de voorwaarde om niet over de oorlog te praten de klimaatactie niet heeft belemmert: "De overweging over de situatie in het Midden-Oosten beperkte de demonstratie dan ook niet. Een excuus zou op zijn plaats zijn geweest wanneer het demonstratierecht was ingeperkt, dat is niet aan de orde", aldus het college.
Rectificatie 3 juli 2024
In een eerdere versie van dit artikel stond in de intro dat de gemeente Hengelo bij andere demonstraties wel de voorwaarde mocht stellen om het niet over gewapende conflicten in het Midden-Oosten te hebben. Dit is niet juist. Inmiddels is dit in het artikel aangepast.
