Geen plek voor 500 asielzoekers: ook onder dreiging van dwangsommen blijft noodopvang in Enschede open
Als de noodopvang op de voormalige Vliegbasis Twenthe na dinsdag 23 juli nog in gebruik is, gaat de gemeente Enschede controleren en handhaven. Toch zal dat aan de huidige situatie niets veranderen. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zal ondanks de dreiging van dwangsommen de opvang in stand houden. Reden: de organisatie kan nergens anders heen met de honderden bewoners.
Het onvermijdelijke moment is daar: de vergunning voor de noodopvang bij Hangar 18 op de voormalige vliegbasis loopt aankomende woensdag af. Vanaf dan is er geen toestemming meer om - in afwijking van het bestemmingsplan - maximaal 550 asielzoekers op te vangen op het terrein van Vliegveld Twenthe Evenementenlocatie (VTE). Omdat de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg - waarvoor de noodopvang als overbrugging dient - vertraging heeft opgelopen, is er afgelopen week een verlenging van de vergunning aangevraagd. Maar die gaat er niet komen.
Handhaven vanaf 24 juli
In een brief aan de gemeenteraad laat het college van B&W weten niet van plan te zijn om een langer verblijf van het COA op de voormalige vliegbasis toe te staan. 'Het college heeft het voornemen om deze aanvraag af te wijzen. We doorlopen daarbij de processtappen zoals we dat met elke andere reguliere aanvraag doen', krijgen raadsleden vlak voor het zomerreces te horen.
Dat betekent dat als er op 24 juli nog asielzoekers in Hangar 18 verblijven, zowel het COA, als pandeigenaar VTE in overtreding zijn. En daar gaat op gecontroleerd worden, belooft het college. 'Wanneer dit aan de orde is gaan we over tot handhaving. We bewandelen daarvoor de gebruikelijke route in het handhavingstraject bij een overtreding van het omgevingsplan.'
Kritiek en emoties
Het COA laat het gebeuren. Een woordvoerder van de opvangorganisatie laat weten dat er geen andere optie is. En dat is afgelopen dinsdagavond ook aan omwonenden van de noodopvang, de zogeheten noabers, verteld. "Hoezeer we het ook tot het laatste moment hebben geprobeerd, er is geen andere tijdelijke locatie voor deze mensen beschikbaar."
Die boodschap is met grote teleurstelling ontvangen. "Er was veel kritiek en ook emoties, begrijpelijk. We hebben ook duidelijk proberen te maken hoezeer het ons spijt dat wij omwonenden hiermee teleurstellen. Deze mensen hebben zich juist zo vaak al bereidwillig en meewerkend opgesteld. We hebben onze excuses aangeboden, maar we kunnen niks anders."
Vertraging aan de Parkweg
Spil in de hele zaak is de bouw van het permanente asielzoekerscentrum aan de Parkweg. Daar hebben de werkzaamheden mede door de aanwezige vervuiling op het terrein een behoorlijke vertraging opgelopen. Uitgangspunt was dat het azc rond deze tijd haar deuren zou openen, maar in werkelijkheid worden nu pas de eerste woonunits geïnstalleerd. Het zal nog tot medio november duren voordat het asielzoekerscentrum geopend kan worden.
Lees verder onder de afbeelding.
Het college van B&W zegt zich vast te houden aan harde afspraken met het COA over de sluitingsdatum van de noodopvang. Zo is dat aan omwonenden beloofd en omdat er al eerder beloftes aan de Noabers zijn verbroken wil de gemeente dat niet opnieuw doen. Saillant is dat de harde einddatum van 24 juli wel in het collegebesluit voor de oprichting van de noodopvang is genoemd, maar dat daar in het 'contract' met het COA niets over staat geschreven.
Sterker: er staat letterlijk dat de noodopvang geldt tot het moment dat het permanente azc aan de Parkweg wordt geopend. Zie de bovenstaande afbeelding, een uitsnede van de overeenkomst tussen het COA en de gemeente. Op basis van deze afspraak lijkt de gemeente Enschede geen juridische grond te hebben om de vergunning voor de noodopvang niet te verlengen. Het COA kan nog niet zeggen of het een juridische procedure zal aanspannen als de vergunning wordt geweigerd. Eerder gaf de organisatie aan die weg niet te willen bewandelen.
Maximaal 15.000 euro boete
Maar wat houdt handhaving eigenlijk in? Normaal gesproken zal bij een overtreding van de omgevingsvergunning worden gegrepen naar de zogeheten 'last onder dwangsom'. Dat is een soort waarschuwing: als de geconstateerde overtreding niet binnen een bepaalde termijn wordt beëindigd, volgt er een boete.
In het geval van illegaal gebruik van een gebouw (zoals de noodopvang in de hangar) moet de ontvanger volgens een landelijke leidraad minimaal 6 weken de tijd krijgen om de overtreding te beëindigen. Vanaf dat moment zou er een dwangsom van 1.500 euro per week gelden, zolang als de overtreding aanhoudt. Deze situatie mag maximaal tien weken voortduren, dus het maximale boetebedrag is 15.000 euro.
Einde aan spreekuur
Als de noodopvang in strijd met de vergunning in stand blijft, stopt de gemeente met het 'spreekuur' voor arbeidsbemiddeling. Sinds maart probeert de gemeente belemmeringen voor asielzoekers om aan het werk te gaan beslechten, door in gesprek te gaan. Dat was een opdracht van de gemeenteraad. Maar dat stopt dus tijdelijk. 'Op die manier geven we als gemeente een signaal af dat we geen diensten faciliteren op een locatie waar een overtreding op het omgevingsplan is geconstateerd.'
Navraag bij de gemeente leert dat er, nog voordat er een last onder dwangsom wordt opgelegd, eerst een brief naar de overtreder(s) gaat waarin het voornemen om over te gaan tot handhaving wordt uitgelegd. Hiertegen zijn zienswijzen mogelijk. Er gaan dus nog wat weken aan het handhavingstraject vooraf.
Tussen 24 juli (de dag dat de vergunning voor de noodopvang afloopt) en 15 november (de gewenste openingsdag aan de Parkweg) zitten ruim zestien weken. Het lijkt er dus op dat het COA eventuele dwangsommen voor lief neemt. Immers, het in allerijl zoeken naar een andere opvanglocatie voor 500 bewoners, als dat überhaupt mogelijk is, zal ook geld kosten.
